Μια από τις πιο εντυπωσιακές μορφές της Βίβλου είναι ο Σαμψών. Ήταν ένας Ισραηλίτης με τεράστια δύναμη, την οποία απέδιδε στην αφιέρωσή του στον Θεό συγκεκριμένα, είχε δώσει όρκο να μην κόψει ποτέ τα μαλλιά του. Σύμφωνα με το Βιβλίο των Κριτών, που καλύπτει γεγονότα μεταξύ του 15ου και 12ου αιώνα π.Χ., ο Σαμψών πολέμησε επανειλημμένα τους Φιλισταίους. Πιθανόν έζησε προς το τέλος αυτής της περιόδου, δηλαδή στον 13ο ή 12ο αιώνα π.Χ.
Οι μάχες του Σαμψών δεν ήταν συμβατικές. Χάρη στη δύναμή του, δεν χρειαζόταν στρατό. Αντιμετώπιζε μόνος του ολόκληρες ομάδες Φιλισταίων. Η πιο γνωστή ιστορία είναι όταν χρησιμοποίησε το σαγόνι ενός γαϊδάρου για να σκοτώσει χίλιους στρατιώτες.
Δεν υπάρχουν εξωβιβλικές πηγές που να επιβεβαιώνουν την ύπαρξή του, γεγονός που οδηγεί πολλούς μελετητές να αμφιβάλλουν για το αν υπήρξε πραγματικά. Ωστόσο, μια σφραγίδα που βρέθηκε στο Ισραήλ και χρονολογείται στον 12ο αιώνα π.Χ., απεικονίζει έναν άνδρα με ένα λιοντάρι – εικόνα που θυμίζει την αφήγηση της Βίβλου για τον Σαμψών και το λιοντάρι. Αυτό έχει οδηγήσει κάποιους αρχαιολόγους να θεωρούν ότι ίσως η ιστορία του βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα.
Αργότερα, τον 12ο αιώνα π.Χ., σημειώθηκε άλλη μια σημαντική σύγκρουση. Σύμφωνα με αρχαιολογικά ευρήματα και γραπτές πηγές, υπήρξε νέο κύμα άφιξης Φιλισταίων στην Παλαιστίνη, το οποίο ίσως ενέτεινε τις εχθροπραξίες με τους Ισραηλίτες.
Στην περιοχή μεταξύ Αφέκ και Εβενέζερ, οι Φιλισταίοι σκότωσαν τέσσερις χιλιάδες Ισραηλίτες. Στο Αφέκ (σημερινό Τελ Αφέκ), έχουν βρεθεί κεραμικά της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου από Φιλισταίους, καθώς και ερείπια ισραηλιτικού οικισμού που καταστράφηκε γύρω στο 1050 π.Χ. Αυτή η καταστροφή ίσως συνδέεται με τη βιβλική αναφορά στη μάχη.
Ως απάντηση, οι Ισραηλίτες μετέφεραν την Κιβωτό της Διαθήκης στο πεδίο της μάχης. Η κίνηση αυτή αποδείχθηκε καταστροφική: σκοτώθηκαν ακόμα περισσότεροι Ισραηλίτες και οι Φιλισταίοι κατέλαβαν την Κιβωτό, την οποία κράτησαν για επτά μήνες προτού επιστραφεί.
Στα τέλη του 12ου αιώνα π.Χ., οι Ισραηλίτες ίδρυσαν βασίλειο με πρώτο βασιλιά τον Σαούλ. Οι Φιλισταίοι είχαν γίνει ιδιαίτερα ισχυροί και όταν ο Σαούλ ανέλαβε την εξουσία, σύντομα συγκρούστηκε μαζί τους. Παρά τις αρχικές του επιτυχίες, οι Φιλισταίοι παρέμεναν ισχυροί και παρόντες στην περιοχή.
Σε μια καθοριστική στιγμή, οι δύο στρατοί παρατάχθηκαν στην κοιλάδα Ηλά. Οι Φιλισταίοι, ακολουθώντας αιγαιακές παραδόσεις, πρότειναν μονομαχία μεταξύ των καλύτερων πολεμιστών. Εκ μέρους τους στάθηκε ένας τεράστιος πολεμιστής, ο Γολιάθ. Από την πλευρά των Ισραηλιτών, βγήκε ένας νεαρός, ο Δαβίδ, ο οποίος με μια σφεντόνα χτύπησε τον Γολιάθ στο μέτωπο και τον σκότωσε. Η νίκη αυτή οδήγησε τους Ισραηλίτες να καταδιώξουν τους Φιλισταίους μέχρι τα παράλια.
Αξιοσημείωτο είναι ότι στην πόλη Γαθ, πατρίδα του Γολιάθ, βρέθηκε επιγραφή που χρονολογείται περίπου στο 1000 π.Χ. και περιέχει τα ονόματα «ΛΩΤ» και «ΩΛΤ», μορφές που θυμίζουν το βιβλικό όνομα Γολιάθ «ΓΛΥΤ», γεγονός που έχει προκαλέσει ενδιαφέρον στους μελετητές.
Οι συγκρούσεις συνεχίστηκαν κατά διαστήματα επί αιώνες. Σύμφωνα με τη Βίβλο, η τελευταία μεγάλη πολεμική αναμέτρηση έγινε την εποχή του βασιλιά Εζεκία, τον 8ο αιώνα π.Χ. Ήταν βασιλιάς του Ιούδα και περιγράφεται τόσο στη Βίβλο όσο και σε ασσυριακές πηγές. Ο προφήτης Ησαΐας αναφέρει μια προειδοποίηση προς τους Φιλισταίους πως πλησίαζε η τιμωρία τους. Η Βίβλος αναφέρει ότι ο Εζεκίας τους κατατρόπωσε μέχρι και τη Γάζα.
Αρχαιολογικά και ιστορικά δεδομένα στηρίζουν αυτή την αφήγηση. Τα αρχεία του βασιλιά Σενναχειρείμ της Ασσυρίας σημειώνουν ότι οι Φιλισταίοι τελούσαν υπό τον έλεγχο του Εζεκία. Οι κάτοικοι της πόλης Εκρών είχαν παραδώσει τον βασιλιά τους, Πάντι, στον Εζεκία, ο οποίος τον φυλάκισε. Τελικά, ο Σενναχειρείμ ανάγκασε τον Εζεκία να τον ελευθερώσει κατά την πολιορκία της Ιερουσαλήμ. Αυτή θεωρείται η τελευταία άμεση πολεμική σύγκρουση μεταξύ των Ισραηλιτών και των Φιλισταίων.
Σχόλια