Eίναι λαός αδαής και με ελαττώματα… Αγαπούν την ακαταστασία και την κλοπή

Ο Εσάντ Πασά Τοπτάνι (Esad Pashë Toptani) υπήρξε Αλβανός αξιωματικός του οθωμανικού στρατού και μετέπειτα εκπρόσωπος της Αλβανίας στο Οθωμανικό Κοινοβούλιο. Κατά την περίοδο των Βαλκανικών Πολέμων συνεργάστηκε με τον «Βαλκανικό Συνασπισμό» (Ελλάδα – Βουλγαρία – Σερβία – Μαυροβούνιο) και ίδρυσε την λεγόμενη «Δημοκρατία της Κεντρικής Αλβανίας» με πρωτεύουσα το Δυρράχιο. Για ένα διάστημα απομόνωσε την Προσωρινή Κυβέρνηση του Ισμαήλ Κεμάλ Βλιόρα και προσπάθησε να υποτάξει υπό την νεοϊδρυθείσα πολιτεία τους Καθολικούς του Βορρά, ωστόσο οι προσπάθειές του δεν ευοδώθηκαν. Με την άφιξη του πρίγκιπα Γιουλέλμο του Βιντ στην Αλβανία η «Δημοκρατία της Κεντρικής Αλβανία» διαλύθηκε.

Ο ίδιος ο Εσάντ Πασά παραχωρώντας συνέντευξη στην ελληνική εφημερίδα «Ακρόπολις», κατά το έτος 1913, αναφέρει τα εξής: «Δεν πιστεύω στη δημιουργία ενός αλβανικού κράτους, είναι λαός αδαής και με ελαττώματα…»

Ενώ σχετικά με τη δημιουργία αλβανικούς κράτους αναφέρει τα εξής: «Νομίζω πως ένα τέτοιο κράτος ανάμεσα στο Μαυροβούνιο, τη Σερβία, τη Βουλγαρίας και την Ελλάδα, δε θα μπορέσει να ζήσει, η ανυπακοή είναι παρούσα εν μέσω των Αλβανών. Αγαπούν την ακαταστασία και την κλοπή. Πως θα μπορέσει να ζήσει αυτός ο λαός με τέτοια ελαττώματα, χωρίς γνώση, χωρίς πολιτισμό και μουσουλμάνοι;
Καθώς περιτριγυρίζονται από τα στοιχεία μιας άλλης φυλής και θρησκείας που υπάρχει μεταξύ των εθνών που προωθούν τον πολιτισμό και τις πολεμικές τέχνες. Η Αλβανία είναι μια μικρή Τουρκία. Όταν μια μεγάλη Τουρκία δε μπορεί να ζήσει στην Ευρώπη, πώς θα μπορέσει μια μικρή Τουρκία όπως η Αλβανία;»

Εν συνεχεία προσθέτει: «Εάν η Αυστρία και η Ιταλία επιδιώξουν τη δημιουργία μιας ανεξάρτητης Αλβανίας, χάνουν το χρόνο τους. Αλλά αν επιδιώξουν να δημιουργήσουν μια αυστριακή – ιταλική επαρχία, τότε αυτές οι δυνάμεις θα στηρίξουν αυτό το μικρό κράτος χωρίς αποτέλεσμα. Μάταια όμως επιδιώκουν σε ένα μελλοντικό αλβανικό κράτος».

*Η συνέντευξη του Εσάντ Πασά Τοπτάνι αναδημοσιεύθηκε την Τρίτη 25 Μαρτίου στη γαλλική εφημερίδα "L' Echo de Paris"