ΨΗΦΙΣΜA ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΑΛΒΑΝΙΑ

Το Μάιο του 1993 το Γενικό Συμβούλιο της Ομόνοιας στέλνει σε όλους τους κυβερνητικούς και κομματικούς φορείς της Αλβανίας, καθώς και στις ξένες πρεσβείες, το παρακάτω Ψήφισμα, το οποίο καθιέρωνε όλα τα δικαιώματα που χαίρει η Ε. Ε. Μειονότητα, βάσει των Διεθνών Συνθηκών και της Συνθήκης Πλαισίου, που υπέγραψε η ίδια η χώρα. Αν και πέρασαν 25 χρόνια τα δικαιώματα ποδοπατούνται, ενώ το Ψήφισμα είναι πάντα επίκαιρο και πρέπει να είναι στην ημερήσια διάταξη της οργάνωσης και των κομμάτων που αντιπροσωπεύουν την Ε.Ε.Μ.

Η Δημοκρατική Ένωση της Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας, γνωστή με την επωνυμία «ΟΜΟΝΟΙΑ», σαν νόμιμος πολιτικός φορέας αυτής της μειονότητας που εκφράζει τα συμφέροντα της και υπερασπίζει τα πολιτικά, κοινωνικά, πολιτιστικά και θρησκευτικά δικαιώματά της, υποβάλλει προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον Πρόεδρο του Προεδρείου της Λαϊκής Βουλής και τον Πρόεδρο του Υπουργικού Συμβουλίου της Αλβανικής Δημοκρατίας το ακόλουθο ψήφισμα:

Στην Αλβανία ζει, στα πατροπαράδοτα εδάφη της, μια Εθνική Ελληνική Μειονότητα, η οποία στις χιλιετηρίδες που πέρασαν έχει διαφυλάξει την εθνική της ταυτότητα, τις παραδόσεις της, τη γλώσσα της, τον πολιτισμό της ως και τα ήθη και τα έθιμα της. Εις τον ρουν της ιστορίας η Εθνική Ελληνική Μειονότητα και οι Αλβανοί έχουν ζήσει πλάι - πλάι, με κατανόηση, φιλία και ειρηνικά. Οι Έλληνες μειονοτικοί δεν έχουν αντιπαραταχθεί ποτέ στα συμφέροντα της Αλβανίας και των Αλβανών, δεν έχουν γίνει ποτέ εγκάθετοι ξένων εις βάρος της Αλβανίας και των Αλβανών, απεναντίας, έχουν μοιραστεί τις τύχες τους με τους Αλβανούς.

Στα χρόνια του δικτατορικού κομμουνιστικού καθεστώτος η Ελληνική μειονότητα υπεβλήθη σε μια διπλή καταπίεση, κοινωνική και εθνική, υπεβλήθη σε μια μεθοδευμένη προσπάθεια απεθνικοποίησης για την καλλιέργεια ιδιόμορφης «μειονοτικής συνείδησης» αντί μιας εθνικής ελληνικής συνείδησης, της κατήργησαν τη θρησκεία και της απαγόρευσαν τις θρησκευτικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Η καταγραφή αυτής της απεθνικοποιητικής πολιτικής του παρελθόντος και η αντιπαράθεση της με ορισμένες νέες της μορφές θα καταστούσε δυνατόν να αντιληφθούμε τη θλιβερή κατάσταση που αντιμετώπισε η εθνική Ελληνική μειονότητα επί πέντε περίπου δεκαετίες και δεν θα επέτρεπε μια ενδεχόμενη επανάληψη παρόμοιων φαινόμενων που θα ήταν επικίνδυνα στις παρούσες λίαν λεπτές συγκυρίες που ζούμε.

Είναι ακριβώς αυτοί οι λόγοι που μας υποχρεώνουν να αποταθούμε προς Εσάς, την ύψιστη πολιτική ηγεσία της χώρας, υποβάλλοντας αυτό το ψήφισμα, σύμφωνα με το οποίο είμαστε πεπεισμένοι, θα ρυθμίζεται ολόκληρη η πολιτικό - κοινωνική ζωή της εθνικής Ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία.

Τα δικαιώματα που διατυπώνονται σ' αυτό το έγγραφο έχουν συνταχθεί επί τη βάσει και σε συνταύτιση με την Αλβανική νομοθεσία, με τις Διεθνείς Συμβάσεις περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων γενικότερα και των δικαιωμάτων των εθνικών μειονοτήτων ειδικότερα, σε συνταύτιση με τα έγγραφα του ΟΗΕ και της ΔΑΣΕ, με τις τελικές πράξεις για ανθρώπινα δικαιώματα των διασκέψεων του Ελσίνκι, Μαδρίτης, Στοκχόλμης, Βιέννης, Κοπεγχάγης, Παρισίων, Γενεύης και Μόσχας, καθώς και με τις δηλώσεις του Προέδρου Μπερίσια και με τους συνταγματικούς νόμους για τα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες του ανθρώπου που εγκρίθηκαν το τελευταίο διάστημα από το Κοινοβούλιο.

Ακολούθως παρουσιάζουμε το κείμενο των θεμελιωδών δικαιωμάτων που η οργάνωση «ΟΜΟΝΟΙΑ» απαιτεί επ' ονόματι όλης της εθνικής Ελληνικής μειονότητας.

1. α) Το δικαίωμα διδασκαλίας, εκπαίδευσης και μορφωτικής διαπαιδαγώγησης στη μητρική γλώσσα, σ' όλα τα επίπεδα και βαθμούς της παιδείας, εκεί που τα μέλη της εθνικής Ελληνικής μειονότητας αποτελούν την πλειοψηφία ή ένα σημαντικό ποσοστό πληθυσμού.

β) Το δικαίωμα εκμάθησης της μητρικής γλώσσας στην υποχρεωτική εκπαίδευση, σ' άλλες περιοχές της χώρας, που ζουν μέλη της εθνικής Ελληνικής μειονότητας.

γ) Το δικαίωμα λειτουργίας ιδιωτικών σχολείων και φροντιστηρίων στην ελληνική γλώσσα.

Αυτά τα δικαιώματα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στο νόμο περί παιδείας και στους κανονισμούς του Υπουργείου Παιδείας που καθορίζουν τις προϋποθέσεις ίδρυσης και κανονικής λειτουργίας των σχολείων.

2.Το δικαίωμα διαφύλαξης και περαιτέρω ανάπτυξης της πολιτιστικής κληρονομιάς.

α)Το δικαίωμα λήψης πολύπλευρων μέτρων για την αποκατάσταση και διεύρυνση των σχέσεων με τον εθνικό κορμό, ως και με κοινότητες και πολίτες άλλων χωρών με τους οποίους έχουν κοινή εθνική καταγωγή και πολιτιστική κληρονομιά. Το κράτος πρέπει να επιτρέψει και να στηρίξει τέτοιες προσπάθειες εκτιμώντας ότι οι σχέσεις με τον Ελληνισμό αποτελούν εγγύηση για να επιζήσει και να διαφυλαχθεί η ταυτότητα τους και ο εθνικός τους πολιτισμός.

β)Το δικαίωμα όπως η εκμάθηση της μητρικής γλώσσας σ' όλα τα επίπεδα και βαθμούς της παιδείας να γίνεται με τα ίδια σχολικά εγχειρίδια που χρησιμοποιούνται και στα αντίστοιχα σχολεία του εθνικού κορμού.

γ)Τι δικαίωμα να συμπεριληφθεί στα διδακτικά σχέδια, στα αναλυτικά προγράμματα και στα σχολικά εγχειρίδια της εθνικής Ελληνικής μειονότητας η Ελληνική Ιστορία και ο Ελληνικός Πολιτισμός.

δ)Το δικαίωμα όπως το κράτος εγγυηθεί στα μέλη της εθνικής Ελληνικής μειονότητας την διαφύλαξη και ανάπτυξη του δικού τους πολιτισμού σε όλες του τις μορφές, ως και το δικαίωμα διαφύλαξης και προστασίας των πολιτιστικών και ιστορικών τους μνημείων και αντικειμένων.

3.Το δικαίωμα των μελών της εθνικής Ελληνικής μειονότητας να πρεσβεύουν και να ασκούν τα θρησκευτικά καθήκοντα στη μητρική τους γλώσσα.

Σ' αυτό το πλαίσιο η πολιτεία πρέπει:

α) Να καλλιεργεί κλίμα αμοιβαίας ανοχής και σεβασμού μεταξύ πιστών διαφόρων θρησκευτικών κοινοτήτων, καθώς και μεταξύ πιστών και μη πιστών.

β) Να σέβεται το δικαίωμα των μελών της εθνικής Ελληνικής μειονότητας να ορίζουν και να διατηρούν ελεύθερα πιστούς χώρους λατρείας ή συνάθροισης.

γ) Να αποδεχθεί το δικαίωμα να οργανώνονται και σύμφωνα με την ιεραρχική δομή.

δ) Να αποδεχθεί το δικαίωμα του εκλέγεσθε και της εκπροσώπησης τους στην ιεραρχία της Ορθοδόξου Αυτοκέφαλου Αλβανικής Εκκλησίας ως και των θρησκευτικών κοινοτήτων.

ε) Να τους επιτρέψει να επιλέγουν, να διορίζουν και να αντικαθιστούν το προσωπικό τους σύμφωνα με τις ανάγκες και τους κανονισμούς τους καθώς και σύμφωνα με κάθε αποδεκτή σύμβαση μεταξύ αυτών και της Πολιτείας.

στ) Να είναι ελεύθεροι να ζητούν και να δέχονται εθελοντικές οικονομικές συνεισφορές ή οποιουδήποτε άλλου όχι απλώς οικονομικού είδους.

ζ) Να επιτρέπει την εκπαίδευση θρησκευτικού προσωπικού στα κατάλληλα ιδρύματα στο εσωτερικό αλλά και στο εξωτερικό.

η) Να σέβεται το δικαίωμα μεμονωμένων πιστών ως και των θρησκευτικών κοινοτήτων της εθνικής Ελληνικής μειονότητας να αποκτούν, να κατέχουν και να χρησιμοποιούν ιερά βιβλία, θρησκευτικές εκδόσεις στη μητρική γλώσσα, καθώς και άλλα αντικείμενα με περιεχόμενο που σχετίζεται με την άσκηση της θρησκείας ή πεποιθήσεως τους.

θ) Να επιστραφούν στις εκκλησίες της εθνικής Ελληνικής μειονότητας οι προηγούμενες περιουσίες τους, καθώς και τα εκκλησιαστικά αντικείμενα που έχουν αρπαγεί απ' το απολυταρχικό κομμουνιστικό κράτος (εικόνες, εικονοστάσια κλπ) ή έχουν παρθεί από διάφορα ιδρύματα.

4.α) Να εγγυηθεί το δικαίωμα ίδρυσης πολιτικών κομμάτων σε εθνική βάση, πολιτικών οργανώσεων, συνδικάτων, συλλόγων με διάφορες αποχρώσεις, θρησκευτικών ενώσεων κλπ, που στοχεύουν στην προώθηση του πνεύματος ανοχής και του πολιτικού πλουραλισμού.

β) Το δικαίωμα δημοκρατικής συμμετοχής ατόμων, που ανήκουν στην εθνική Ελληνική μειονότητα σε επιτροπές ή σώματα λήψης αποφάσεων, σε νομοπαρασκευαστικές ή συμβουλευτικές επιτροπές.

5.Να εγγυηθεί το δικαίωμα της ελεύθερης χρήσης της μητρικής γλώσσας καθ' ιδίαν και δημοσίως, σ' όλη της επικράτεια από τα μέλη της εθνικής Ελληνικής μειονότητας, ως και το δικαίωμα της παράλληλης χρήσης της ελληνικής γλώσσας με την αλβανική γλώσσα στα διοικητικά και δικαστικά Ιδρύματα, στις επιγραφές ιδρυμάτων και καταστημάτων, στα διακριτικά σημεία οδών κλπ., εκεί που κατοικεί η εθνική Ελληνική μειονότητα.

Σ' αυτό το πλαίσιο να τους εγγυηθεί το δικαίωμα να μεταδίδουν και να ανταλλάσσουν πληροφορίες στη μητρική γλώσσα, να εκτυπώνουν και να διαδίδουν εφημερίδες και περιοδικά παντός είδους, εκπαιδευτικά εγχειρίδια και άλλα επιστημονικά και λογοτεχνικά βιβλία διαμέσου πολιτιστικών και επιστημονικών κέντρων και ιδρυμάτων, βιβλιοπωλείων και βιβλιοθηκών, σύμφωνα με τους κανονισμούς, διατάγματα και εγκυκλίους των αρμόδιων υπουργείων. Η μετάδοση ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών στη μητρική γλώσσα που θα λαμβάνουν υπόψη την εθνική, πολιτιστική, γλωσσική και θρησκευτική ταυτότητα της εθνικής Ελληνικής Μειονότητας, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτού του δικαιώματος.

6.Η εγγύηση της συμμετοχής των μελών της εθνικής Ελληνικής μειονότητας σ' όλους τους τομείς και σ' όλα τα επίπεδα της δημόσιας διοίκησης ως και της νομοθετικής, δικαστικής και εκτελεστικής εξουσίας.

Στο ίδιο πλαίσιο ζητούμε της εγγύηση του δικαιώματος συμμετοχής της Εθνικής Ελληνικής μειονότητας σ' όλους τους τομείς της τοπικής αυτοδιοίκησης, εκεί που διαβιούν, συμπεριλαμβανόμενων των ενόπλων δυνάμεων και των δυνάμεων της δημόσιας τάξης.

7.Εγγύηση του δικαιώματος μετανάστευσης αλλά και επιστροφής στις εστίες τους, εφ' όσον το επιθυμούν, των μελών της εθνικής Ελληνικής μειονότητας.

Σ' αυτό το πλαίσιο, για την εγγύηση αυτού του δικαιώματος απαιτούμε τη λήψη μέτρων για την ελαχιστοποίηση των τυπικών περιορισμών στη διασταύρωση των αλβανό - ελληνικών συνόρων και αντίστροφα, ως και το δικαίωμα μιας μόνιμης βίζας ελεύθερης διακίνησης, προς και από την Ελλάδα που δεν αποτελεί προνόμιο αλλά ένα δικαίωμα που η εθνική Ελληνική μειονότητα έχει στερηθεί μέχρι τώρα.

8.Απαιτούμε τη λήψη αυστηρών μέτρων εκ μέρους της Πολιτείας συμπεριλαμβανόμενης και της θέσπισης νόμων ή της έγκρισης ειδικών διαταγμάτων έναντι πράξεων που καλλιεργούν ή προτρέπουν εθνολογικές, εθνικές ή θρησκευτικές διενέξεις, που υποδαυλίζουν εχθρότητα ή μίσος με σκοπό την υπεράσπιση και την εγγύηση του απαραβίαστου των ατόμων, της κατοικίας, της περιουσίας, ως και των σχολείων, ναών, πολιτιστικών κέντρων ή μνημείων που ανήκουν σε μέλη, συλλόγους, οργανώσεις ή κοινότητες της εθνικής Ελληνικής μειονότητας.

9.Το δικαίωμα έπαρσης της εθνικής σημαίας, το δικαίωμα να ψάλλει τον εθνικό ύμνο και γενικότερα το δικαίωμα χρήσης των Ελληνικών συμβόλων παράλληλα με τη χρήση των αλβανικών αντιστοίχων με την ευκαιρία επίσημων εορτών, εορτασμών ή επετείων.

10.Η ενίσχυση της τοπικής αυτοδιοίκησης στα πλαίσια μιας οικονομικό- διοικητικής αποκέντρωσης πιστεύουμε ότι θα συμβάλλει στην εξασφάλιση των προϋποθέσεων ανάπτυξης της κοινωνικής, πολιτιστικής και οικονομικής ζωής ως και στην εδραίωση των δημοκρατικών θεσμών της χώρας.

Στο πλαίσιο αυτό η εθνική Ελληνική μειονότητα, με πλούσια ήδη συνεισφορά στην ιστορία του τόπου, θα διαδραματίσει εκ νέου σημαντικό ρόλο στην αναβάθμιση και ενίσχυση όλων των πτυχών ανάπτυξης της Αλβανίας.

11. α) Στην αμέσως επόμενη απογραφή του πληθυσμού της χώρας απαιτούμε όπως η εθνική ταυτότητα του κάθε πολίτη να καθοριστεί βάση της ελεύθερης δήλωσης του τη στιγμή της απογραφής. Η απογραφή να συμπεριλαμβάνει τους πολιτικούς και οικονομικούς πρόσφυγες, παλαιούς και νέους ως και τους παλαιούς μετανάστες.

β) Να αναγνωριστεί το δικαίωμα διεκδίκησης και αναγνώρισης της εθνικότητας για τα άτομα, ομάδες ατόμων ή περιοχές που τους έχει αφαιρεθεί άδικα και αυθαίρετα απ' το ολοκληρωτικό καθεστώς.

γ) Για κάθε απογραφή του πληθυσμού να δημοσιεύονται ακριβή δεδομένα που έχουν σχέση με τον αριθμό του πληθυσμού της εθνικής Ελληνικής μειονότητας σε τοπική κλίμακα αλλά και σε κλίμακα επικρατείας.

12.Η εγγύηση και η εφαρμογή αυτών των δικαιωμάτων να θεσμοποιηθεί με νόμους, με διατάγματα, ειδικές αποφάσεις και εγκυκλίους.

Πιστεύοντας στη δημοκρατική Αλβανική Πολιτεία, ως και στο δημοκρατικό καθεστώς που εγκαθιδρύεται στον τόπο μας, για την επιτυχία του οποίου η εθνική Ελληνική μειονότητα αγωνίστηκε και αγωνίζεται στις πρώτες επάλξεις, ελπίζουμε ότι τα δίκαια αιτήματα μας θα γίνουν αποδεκτά.

Σήμερα που στην Ευρώπη και ιδιαίτερα στα Βαλκάνια έχουν ξεσπάσει άγριες εθνικές διενέξεις με καταστροφικές συνέπειες για τους λαούς αυτών των χωρών και που εγκυμονούν κινδύνους για την ειρήνη στα Βαλκάνια και την Ευρώπη, οι λαοί μας όχι μόνον δεν αντιπαρατάχθηκαν αλλά απεναντίας αντιμετώπισαν τα προβλήματα που τους απασχολούν με δημοκρατικό πνεύμα, κατανόηση, διάλογο και ανοχή χάριν στην ωριμότητα τους και τον πολιτισμό τους.

Η έγκριση αυτού του εγγράφου θα δυναμώσει, ασφαλώς, περαιτέρω, αυτή την κατανόηση, την ειρήνη και την δημοκρατία στη χώρα μας, θ' αποτελέσει ένα σημαντικό βήμα στο δρόμο της ενσωμάτωσης της χώρας μας στην οικογένεια των Ευρωπαϊκών κρατών.

Από το Γενικό Συμβούλιο της Ομόνοιας
από το αρχείο της ΣΦΕΒΑ - sfeva.gr