Σχετικά με την ιστορία του Καστριώτη και ιδιαίτερα για τον τόπο γέννησής του, πολλά έχουν γραφτεί. Για το θέμα αρκετά ακόμα παραμένουν στην ασφάλεια - αφάνεια των διαφόρων αρχείων. Ειδικά για το ζήτημα της γέννησής του η κύρια άποψη την εντοπίζει στο Ματ της σημερινής Αλβανίας, ενώ της καταγωγής του στην Ημαθία ή και την Καστοριά.

Ο Μακεδόνας λόγιος Αναστάσιος Μιχαήλ, οποίος έζησε στα τέλη του 17ου και τις αρχές του 18ου αιώνα, στο έργο του «Περιηγηματικόν Πυκτάτιον» (Λόγος περί ελληνισμού), αναφέρεται στον βυζαντινό ήρωα. Στη σχετική πραγματεία του που απευθύνεται στην Ακαδημία του Βραδεμβούργου, περιγράφει την κατάσταση της παιδείας του ελληνισμού μετά την δούλωσή του στους Οθωμανούς.

Ο Μιχαήλ, αναφέρεται στην Κρούγια για την οποία γράφει πως αλλιώς λέγεται «Κορυζά», συγκαταλέγοντας την μάλιστα σε μια ευρύτερη περιοχή, την Αλβανία. Πρέπει να επισημανθεί πως, ο συγκεκριμένος λόγιος κατάγονταν από τη Νάουσα και ασφαλώς δεν θα μπέρδευε την γειτονική σημερινή Κορυτσά με την Κρούγια. Και αυτό αποδεικνύεται και στο αμέσως προηγούμενο απόσπασμα, όπου γράφει για τις γειτονικές «Καστωρία» και «Βοσκόπολη» ήτοι «Μοσχόπολη». Δύο πόλεις με σημαντική παρουσία, αλλά και φήμη κατά τη συγκεκριμένη περίοδο.

Το σχετικό τμήμα του λόγου του Μιχαήλ, έχει ως εξής:

«Οίος (σ.σ. άνδρας φιλόθεος και σοφός) ετύγχανεν ων Αθανάσιος τις, ανήρ επί θεωρητικών και πρακτικών αρετών πλεονεκτήμασιν, ου πολύ των άκρων απολειπόμενος, ος μετά την εξ Ενετίας καλλίστην επάνοδον, εν αρχιερατικώ καταστάς αξιώματι κατά την εν Αλβανία Κρόϊαν, ήτοι Κοριζάν, την του χριστωνύμου ήρωος Γεωργίου του και Σκεντέρ μπεγ πατρίδα, προς κύριον εξεδήμησε.»

Κ. Δημητρόπουλος

Πηγή: Μηνάογλου Αθ. Χαράλαμπος, Ο Αναστάσιος Αναστάσιος Μιχαήλ ο Μακεδών και ο λόγος του περί ελληνισμού. Εναλλακτικές Εκδόσεις, Αθήνα 2014, σελίδες 109 και 110