Γιατί οι Αρχαίοι Έλληνες έτρωγαν κι έπιναν ξαπλωμένοι;

Γιατί οι Αρχαίοι Έλληνες έτρωγαν κι έπιναν ξαπλωμένοι;

Το ανάκλινδρο ήταν ένα είδος επίπλου που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Έλληνες στα συμπόσιά τους, ενώ μια παραλλαγή του συναντάται και στα ρωμαϊκά συμπόσια, γνωστά ως convivium.

Απεικονίσεις σε πλήθος έργων τέχνης, όπως αγγεία, τοιχογραφίες, κύπελλα κρασιού και γλυπτά, συχνά δείχνουν αρχαίους Έλληνες να γευματίζουν ή να πίνουν ξαπλωμένοι στο πλάι κατά τη διάρκεια ενός συμποσίου.

Η συνήθεια αυτή εμφανίζεται τουλάχιστον από τον 7ο αιώνα π.Χ. στην Ελλάδα και αργότερα υιοθετήθηκε και από τους Ρωμαίους.

Παραδόξως, στις καλλιτεχνικές απεικονίσεις οι Έλληνες εμφανίζονται πάντοτε να ξαπλώνουν στην αριστερή τους πλευρά, ποτέ στη δεξιά.

Ο λόγος αυτής της πρακτικής δεν είναι απολύτως σαφής, και το ζήτημα έχει αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης μεταξύ ιστορικών και κλασικιστών για δεκαετίες.

Μια θεωρία υποστηρίζει ότι το να ξαπλώνει κάποιος στην αριστερή πλευρά επέτρεπε στο δεξί χέρι να είναι ελεύθερο για το φαγητό και το ποτό. Ωστόσο, υπάρχουν παραδείγματα στην αρχαία τέχνη που δείχνουν ανθρώπους ξαπλωμένους αριστερά να χρησιμοποιούν το αριστερό τους χέρι.

Μια άλλη άποψη βασίζεται στην ανθρώπινη ανατομία, υποστηρίζοντας ότι η στάση αυτή σχετίζεται με τον τρόπο που λειτουργεί το πεπτικό σύστημα.

Το στομάχι έχει μια χαρακτηριστική καμπύλη, και όταν κάποιος ξαπλώνει, τα γαστρικά υγρά μπορεί να ανέβουν προς τον οισοφάγο, προκαλώντας καούρες. Όμως, όταν βρίσκεται στην αριστερή πλευρά, η διαδικασία της πέψης βελτιώνεται.

Επιπλέον, η αριστερή πλευρά του στομάχου είναι πιο ευρύχωρη, οπότε η στάση αυτή πιθανώς επέτρεπε την κατανάλωση μεγαλύτερης ποσότητας τροφής χωρίς δυσφορία ή γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.

Όποια κι αν ήταν η πραγματική αιτία, το γεγονός ότι η πρακτική αυτή διαδόθηκε και διατηρήθηκε για αιώνες δείχνει πως ήταν ιδιαίτερα άνετη και πρακτική.

Ορισμένοι ειδικοί θεωρούν πως η πρακτική του να τρώει κανείς ξαπλωμένος, ενώ εξυπηρετείται από άλλους, ήταν ένδειξη δύναμης και πολυτέλειας, ένα προνόμιο της άρχουσας τάξης.

Οι κατώτερες κοινωνικές τάξεις προσπαθούσαν να μιμηθούν αυτό το στιλ γευμάτων, εφόσον το επέτρεπαν τα οικονομικά τους.

Στην αρχαϊκή και κλασική Ελλάδα, τα ανάκλινδρα προορίζονταν κυρίως για άνδρες, ενώ οι γυναίκες που παρευρίσκονταν στα συμπόσια ήταν συνήθως δούλες, μουσικοί ή γυναίκες που διασκέδαζαν τους παρευρισκόμενους.

Οι γυναίκες της καλής κοινωνίας σπανίως παρευρίσκονταν σε τέτοιες συναθροίσεις, εκτός από ειδικές περιστάσεις, όπως οι γαμήλιες εορτές. Ακόμα και τότε, όμως, δεν ξάπλωναν αλλά κάθονταν όρθιες.

Μόνο στη ρωμαϊκή περίοδο άλλαξε αυτό το έθιμο, επιτρέποντας στις αριστοκράτισσες να ξαπλώνουν δίπλα στους άνδρες.

Τα ανάκλινδρα ήταν ατομικά έπιπλα που, ωστόσο, μπορούσαν να φιλοξενήσουν και δεύτερο άτομο, ειδικά κατά τη διάρκεια του συμποσίου – της ανδρικής συνάθροισης που ακολουθούσε το δείπνο και ήταν αφιερωμένη στο ποτό και τη συζήτηση.

Στον ανδρωνίτη, τον ανδρικό χώρο των ελληνικών οικιών όπου λάμβαναν χώρα τα συμπόσια, υπήρχαν συνήθως επτά έως δεκαπέντε ανάκλινδρα τοποθετημένα κατά μήκος των τοίχων. Κάθε ένα συνοδευόταν από ένα μικρό τραπέζι και, κάποιες φορές, ένα χαμηλό σκαμνί.

Οι συνδαιτυμόνες δεν ξάπλωναν εντελώς αλλά αναπαύονταν στον αριστερό τους αγκώνα, ενώ με το δεξί τους χέρι έτρωγαν και έπιναν.

Για περισσότερη στήριξη, ακουμπούσαν σε μαξιλάρια και διατηρούσαν την ισορροπία τους λυγίζοντας το δεξί τους γόνατο και στηρίζοντάς το στο αριστερό.


Σχετικά άρθρα


Σχόλια