Όταν ο Παρθενώνας μετατράπηκε σε εκκλησία

Όταν ο Παρθενώνας μετατράπηκε σε εκκλησία

Ο Παρθενώνας, σύμβολο του δυτικού πολιτισμού, μετατράπηκε σε χριστιανική εκκλησία για σχεδόν μια χιλιετία, από το 500 μ.Χ. έως το 1450. Αρχικά χτισμένος το 432 π.Χ. προς τιμήν της Αθηνάς, θεάς της σοφίας και του πολέμου, ο μεγαλοπρεπής ναός γνώρισε αρκετές αλλαγές στην ιστορία του.

Με την επικράτηση του Χριστιανισμού στην ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, ο ναός της Αθηνάς μετατράπηκε σε ναό της Παναγίας Αθηνιώτισσας. Η Ακρόπολη έγινε τότε σημαντικό χριστιανικό προσκύνημα, προσελκύοντας πιστούς από όλη την Ελλάδα και τον ορθόδοξο κόσμο.

Εντυπωσιακό είναι ότι η μετατροπή του αρχαίου ναού σε χριστιανικό δεν συνοδεύτηκε από ριζικές αλλαγές στην εξωτερική του εμφάνιση. Τα αετώματα παρέμειναν άθικτα, δείγμα σεβασμού των χριστιανών προς το ιστορικό μνημείο. Στο εσωτερικό, ωστόσο, σημειώθηκαν σοβαρές ζημιές από πυρκαγιά ή σεισμό, πιθανόν κατά την εισβολή των Ερούλων στην Αθήνα το 267 μ.Χ.

Τον 5ο αιώνα, ο Παρθενώνας μετατράπηκε σε τρίκλιτη βασιλική αφιερωμένη αρχικά στην Αγία Σοφία και αργότερα στην Παναγία Αθηνιώτισσα. Κατά τη βασιλεία του Ιουστινιανού, καθαγιάστηκε και ονομάστηκε «Καθολική Εκκλησία των Αθηνών». Από τα τέλη του 6ου αιώνα, γύρω από την εκκλησία άρχισαν να θάβονται κληρικοί, επίσκοποι και άλλοι, όπως μαρτυρούν τα ευρήματα των ανασκαφών του 1836.

Σταδιακά, ο ναός της Παναγίας Αθηνιώτισσας διακοσμήθηκε με εικόνες, ψηφιδωτά και βυζαντινές τοιχογραφίες. Η ανατολική είσοδος έκλεισε, το πρυτανείο μετατράπηκε σε ιερό βήμα και τοποθετήθηκε μαρμάρινο τέμπλο. Δύο μικρότερα παρεκκλήσια κατασκευάστηκαν για την προσφορά των τιμίων δώρων, ενώ στα νότια βρισκόταν η σκευοφυλακίου.

Στο εσωτερικό υπήρχε μαρμάρινος επισκοπικός θρόνος, άμβωνας, κωδωνοστάσιο και πολλές τοιχογραφίες. Στο βάθος του ιερού, σε κόγχη, βρισκόταν η χρυσή εικόνα της Παναγίας, στολισμένη με πολύτιμους λίθους. Στους οπίσθιους τοίχους διασώζονται ίχνη βυζαντινών εικόνων, ενώ ένας ασβεστολιθικός λύχνος, που αναφέρεται από τον Παυσανία, έκαιγε μπροστά από το άγαλμα της Αθηνάς στην αρχαιότητα.

Μετά την κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους (1204), η χριστιανική εκκλησία του Παρθενώνα λεηλατήθηκε και μετατράπηκε σε καθολική εκκλησία με το όνομα «Santa Maria di Atene». Αργότερα, υπό την κυριαρχία των Δουκών de la Roche, αφιερώθηκε στην Παναγία και κατασκευάστηκε ψηλό καμπαναριό στη νοτιοδυτική γωνία.

Το 1458, με την κατάκτηση της Αθήνας από τους Οθωμανούς, ο Παρθενώνας μετατράπηκε σε τζαμί και το καμπαναριό σε μιναρέ. Παρά τις αλλαγές και τις φθορές, το κτίριο διατήρησε την αρχιτεκτονική του συνοχή μέχρι τον 17ο αιώνα. Το 1687, κατά τον Ενετοτουρκικό πόλεμο, ένα βλήμα έπεσε στο Παρθενώνα, όπου οι Τούρκοι είχαν αποθηκεύσει πυρίτιδα, προκαλώντας έκρηξη και σοβαρές ζημιές.

Για αιώνες, οι χριστιανοί πίστευαν ότι η Παναγία προστάτευε τους πιστούς, όπως η θεά Αθηνά προστάτευε τους Αθηναίους. Ο Παρθενώνας, λοιπόν, αποτελεί ένα μνημείο με πλούσια ιστορία, μάρτυρας της θρησκευτικής και πολιτισμικής εξέλιξης της Ελλάδας.

Σχετικά άρθρα


Σχόλια