Ο αγώνας που επωμίσθηκαν οι μειονοτικές περιφέρειες Δελβίνου - Χιμάρας, ήταν άνισος. Μόνες τους και αβοήθητες απο παντού, έπρεπε να συγκρατήσουν το μανιασμένο ενωμένο μέτωπο των δυο εχθρικών ένοπλων δυνάμεων, που πίεζαν ασφυχτικά τις μικρές βορειοηπειρωτικές δυνάμεις και τις σφυροκοπούσαν χωρίς οίκτο. Απ' τη μια μεριά τα ελληνοαλβανικά ΕΑΜ και Μαλλίστες απ' την άλλη. Τα άλλα τμήματα της Βορείου Ηπείρου - Κορυτσάς - Αργυροκάστρου, δυστυχώς, δεν αφυπνίστηκαν γρήγορα. Δεν μπόρεσαν να προλάβουν και να εξασφαλίσουν τον έλεγχο της περιοχής των και όταν άρχισε η πίεση των εαμοκομμουνιστών, είχαν χάσει κάθε ευκαιρία ν' αντιδράσουν και να ορθώσουν το σωτήριο ανάστημά τους που θα συνέβαλλε πιο αποτελεσματικά στον κοινό βορειοηπειρωτικό αγώνα.

Τώρα πως κατόρθωσαν οι δυο περιοχές του Δελβίνου και της Χιμάρας να καθηλώσουν ενάμισι χρόνο περίπου την εξάπλωση του Κ.Κ.Α., αυτό πρέπει να αποδοθεί στο υψηλό και ακμαίο ηθικό των κατοίκων και τον μεγάλο ενθουσιασμό που τον γιγάντωνε ο αγνός πατριωτισμός των παλικαριών των Ριζών και του Βούρκου, όπως και τον Ακροκεραυνίων.

Το 1943, ήταν η πιο μεγάλη ευκαιρία για να σταθεί ολόρθη και πανελεύθερη η ταλαίπωρη Βόρεια Ήπειρος. Μπορούσε πολύ καλά να αποφασίσει οριστικά για το μέλλον της. Αρκεί τα μέρη αυτά να έπεφταν σε οργανωτικά στιβαρά χέρια και το Ε.Δ.Ε.Σ., η μόνη ελπίδα και καταφυγή σε όλο τον τότε χώρο, να συνελάμβανε πιο σωστά και πιο θαρραλέα το θέμα της.

Η εξαιρετική για τότε ευκαιρία χάθηκε και φοβούμαι πως χάθηκε για πάντα.

Όλοι λοιπόν οι παραπάνω παράγοντες βοήθησαν, ποιος λίγο και ποιος πολύ, στο να παραδοθεί, για ακόμη μια φορά η Βόρειος Ήπειρο στην Αλβανία. Και να παραδοθεί άνευ όρων. Έτσι η αδράνεια και η απερισκεψία των δικών μας και των ξένων ηρωοποίησε τους Αλβανούς οι οποίοι έκαναν Αντίσταση, χωρίς Αντίσταση. Φόρεσαν την τιάρα που τους προσέφεραν άλλοι. Και αυτό είναι κάτι.

Απο το βιβλίο του Κώστα Ν. Δέδε
Δρυμάδες - Χιμάρας
1977