Το ιστορικό παρελθόν του βέτο της Σόφιας στα Σκόπια

Το ιστορικό παρελθόν του βέτο της Σόφιας στα Σκόπια

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες αναζητούν τρόπους για να αρθεί το βέτο της βουλγαρικής κυβερνήσεως ως προς την ενταξιακή πορεία των Σκοπίων, η οποία συμπαρασύρει και την πορεία της Αλβανίας. Η πρόβλεψη δεν είναι αισιόδοξη. Η Βουλή της Βουλγαρίας άνοιξε στις 24 Ιουνίου ένα παράθυρο για άρση του βέτο, αλλά οι όροι που τίθενται θα προκαλέσουν αντιδράσεις στο κράτος των Σκοπίων.

του Κων/νου Χολέβα*

Η διαμάχη έχει ιστορικό βάθος. Όταν διαλύθηκε η Γιουγκοσλαβία και ανακηρύχθηκε το ανεξάρτητο κράτος των Σκοπίων (Σεπτέμβριος 1991) η Βουλγαρία αναγνώρισε το κράτος με το όνομα «Δημοκρατία της Μακεδονίας», αλλά δήλωσε ότι δεν αναγνωρίζει «μακεδονική» γλώσσα και «μακεδονική» εθνότητα. Προφανώς η Σόφια θεωρεί ότι μεγάλο μέρος του πληθυσμού είναι βουλγαρικής καταγωγής. Από τότε οι διαφορές αυξήθηκαν. Σήμερα ισχύει η διαπίστωση της εφημερίδας Nova Makedonija των Σκοπίων, η οποία στις 10.6.2022 έγραψε ότι η Συμφωνία των Πρεσπών ενθάρρυνε τον βουλγαρικό εθνικισμό.

Οι διαφωνίες είναι πολλές. Η κυριότερη αφορά στην αναγνώριση των Βουλγάρων ως συνιστώσας εθνότητας μαζί με τους «Μακεδόνες» και τους Αλβανούς. Η Βουλγαρία θέλει να γίνει ρητά η αναφορά στο Σύνταγμα του κράτους των Σκοπίων. Ο Γάλλος Πρόεδρος Μακρόν πρότεινε να δεχθεί μόνο αυτό το αίτημα η πλευρά των Σκοπίων και να αρθεί το βέτο. Όμως οι βουλγαρικές αντιρρήσεις αναφέρονται και σε άλλα προβλήματα.

Η απογραφή που έγινε πέρσι στο κράτος των Σκοπίων κατέγραψε περίπου 3500 Βούλγαρους. Η Σόφια δεν θεωρεί γνήσια την απογραφή. Θυμίζει ότι τουλάχιστο 100.000 πολίτες του γειτονικού της κράτους έχουν ζητήσει και έλαβαν βουλγαρική υπηκοότητα και το αντίστοιχο διαβατήριο. Ένας από αυτούς είναι ο πρώην Πρωθυπουργός των Σκοπίων Λιούπτσο Γκεοργίεφσκι. Στη δεκαετία του 1990 δήλωνε «Μακεδόνας». Τώρα δηλώνει υπερήφανος Βούλγαρος! Είναι προφανές ότι οι εθνικές ταυτότητες στο κράτος αυτό είναι αρκετά ρευστές.

Η Σόφια ζητεί να παύσουν τα σχολικά βιβλία των Σκοπίων να αναφέρουν με αρνητικούς χαρακτηρισμούς τη δράση του βουλγαρικού στρατού κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τότε η νότια περιοχή του βασιλείου της Γιουγκοσλαβίας με πρωτεύουσα τα Σκόπια μοιράσθηκε από τους Γερμανούς σε δύο ζώνες. Τη δυτική την πήρε η Αλβανία. Εκεί σήμερα ζει μία πολυάριθμη αλβανική κοινότητα. Την ανατολική ζώνη την κατέλαβαν οι Βούλγαροι, οι οποίοι μπήκαν στον Πόλεμο ως σύμμαχοι του Άξονα.

Στο Μοναστήρι (Μπίτολα) των Σκοπίων η φιλοβουλγαρική μειονότητα ίδρυσε Βουλγαρικό Πολιτιστικό Κέντρο με όνομα που διχάζει. Ο Βάντσο Μιχαήλοφ θεωρείται από τα Σκόπια ως συνεργάτης του βουλγαρικού φασισμού. Προ ολίγων ημερών κάποιοι έβαλαν βόμβα στο Πολιτιστικό Κέντρο και η Βουλγαρία διαμαρτυρήθηκε επισήμως.

Άλλο σημείο τριβής είναι η ονομασία της γλώσσας. Η Βουλγαρία θεωρεί ότι η γλώσσα του σκοπιανού κράτους δεν πρέπει να αποκαλείται «μακεδονική», διότι αποτελεί κλάδο της βουλγαρικής.

Διαφωνία υπάρχει και για την εθνική ταυτότητα ιστορικών προσώπων, όπως ο Τσάρος Σαμουήλ, το οποίον νίκησε το 1014 ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Βασίλειος Β΄ ο Μακεδών. Επίσης για τους ιδρυτές του ΒΜΡΟ (Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση) του 1893, όπως ο Γκότσε Ντέλτσεφ κ.ά.

Στους θεσμούς που αντιδρούν εντάσσεται η Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία. Στις 21 Ιουνίου ανακοίνωσε ότι αποδέχεται την αναγνώριση της Εκκλησίας των Σκοπίων από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, αλλά επιφυλάσσεται ως προς το όνομα «Αρχιεπισκοπή Αχρίδος». Η επικρατούσα αντίληψη στη Σόφια θεωρεί (κακώς) ότι ο τίτλος αυτός είναι μέρος της βουλγαρικής Ιστορίας.

Στον βαλκανικό κυκεώνα ας προστατεύσουμε την Ιστορία του Ελληνισμού!

*Πολιτικός επιστήμων

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ 25.6.2022

Σχετικά άρθρα


Σχόλια

Προσθήκη σχολίου