Το ευρωπαϊκό τηλεοπτικό δίκτυο ARTE πρόβαλε το βράδυ της Τρίτης ένα ντοκιμαντέρ αφιερωμένο στην Αλβανία, στο οποίο διατυπώνονται σοβαρές επιφυλάξεις για την πορεία της χώρας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το ντοκιμαντέρ φέρει τον τίτλο «Ναρκωτικά, Δολάρια, Διπλωματία / Η Αλβανία και η ΕΕ» και τονίζει πως μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η ένταξη της Αλβανίας στην ΕΕ θεωρείται γεωστρατηγική αναγκαιότητα.

Στο ρεπορτάζ υποστηρίζεται ότι η αλβανική κυβέρνηση έχει ευνοηθεί, παρά τις σοβαρές υπόνοιες για εμπλοκή υψηλόβαθμων στελεχών της σε διεθνή κυκλώματα ναρκωτικών. Παράλληλα, σημειώνεται πως η Ευρωπαϊκή Ένωση εμφανίζεται πρόθυμη να αγνοήσει τις αποτυχίες της χώρας σε ζητήματα δημοκρατίας και ελευθερίας του Τύπου, προκειμένου να διατηρήσει τη γεωπολιτική της επιρροή στην περιοχή.

Οι δημιουργοί του ντοκιμαντέρ υποστηρίζουν ότι από αυτήν την προσέγγιση ωφελείται κυρίως ο πρωθυπουργός Έντι Ράμα, καθώς και ο στενός του κύκλος, που φέρεται να διατηρεί δεσμούς με μαφιόζικες δομές στο εσωτερικό της χώρας.

Γίνεται επίσης ιστορική αναφορά στο παρελθόν της Αλβανίας, η οποία μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του '90 ήταν πλήρως απομονωμένη τόσο από την Ανατολή όσο και από τη Δύση, παραπέμποντας σε ένα είδος «ευρωπαϊκής Βόρειας Κορέας». Από το 2013, τη διακυβέρνηση έχει αναλάβει ο Ράμα, με την πολιτική του να χαρακτηρίζεται από αυστηρή εσωτερική διαχείριση και ταυτόχρονα εξωτερικό προσανατολισμό προς τη Δύση.

Παρότι σε ευρωπαϊκές συνόδους οι ηγέτες της ΕΕ μιλούν θετικά για την Αλβανία, στο εσωτερικό της χώρας κυριαρχεί έντονη κοινωνική αναταραχή. Διαδηλώσεις και αντιδράσεις κατά ενός όλο και πιο αυταρχικού καθεστώτος είναι πλέον συχνές, γεγονός που δεν φαίνεται να επηρεάζει τη θετική στάση της ΕΕ απέναντι στην αλβανική υποψηφιότητα.

Η Αλβανία κατέχει καθεστώς υποψήφιας χώρας από το 2014. Στο ντοκιμαντέρ εκφράζεται η άποψη ότι για να αντιμετωπιστεί η αυξανόμενη επιρροή χωρών όπως η Κίνα και η Ρωσία, η Ευρωπαϊκή Ένωση δείχνει διατεθειμένη να παραβλέψει τα κενά στη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος και του ελεύθερου Τύπου. Έτσι, σύμφωνα με τους συντελεστές του ντοκιμαντέρ, ευνοούνται ο Ράμα και η πολιτική του ομάδα.

Το φιλμ επιχειρεί να σκιαγραφήσει την αντίφαση μιας χώρας που, από τη μια πλευρά, το 2023 υποδέχθηκε περισσότερους από 10 εκατομμύρια τουρίστες στις ακτές και τα βουνά της, ενώ από την άλλη συνεχίζει να εξαρτάται από την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση πριν καν ενταχθεί στην Ένωση. Η Αλβανία παρουσιάζεται ως μια χώρα δύσκολα κατανοητή.

Στο τέλος, τίθεται το βασικό ερώτημα: είναι η Αλβανία πράγματι έτοιμη να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Και είναι η Ευρώπη έτοιμη να δεχθεί μια χώρα που αντιμετωπίζει έντονες εσωτερικές αναταραχές και φέρεται να κυριαρχείται από μαφιόζικες δομές;

Το ντοκιμαντέρ, σε σκηνοθεσία του Νίκο Καράσεκ, περιλαμβάνει συνεντεύξεις με τον πρωθυπουργό Έντι Ράμα, τον αρχηγό της αντιπολίτευσης Σαλί Μπερίσα, δημοσιογράφους – τόσο εγχώριους όσο και ξένους – καθώς και πολιτικά πρόσωπα με γνώση της κατάστασης στη χώρα.