Το 2023, αρχαιολόγοι αποκάλυψαν έναν χώρο εστίασης στο Ακρωτήρι της Θήρας, που λειτουργούσε ως ένα είδος προϊστορικού φαγητού δρόμου και χρονολογείται περίπου 3.600 χρόνια πριν. Το εντυπωσιακό είναι ότι στον χώρο βρέθηκαν τοιχογραφίες που απεικόνιζαν τα προσφερόμενα φαγητά, σαν έναν αρχαίο κατάλογο. Οι Μινωίτες ονόμαζαν αυτά τα σημεία "θερμοπώλεια", δηλαδή μέρη όπου μπορούσε κανείς να βρει ζεστό έτοιμο φαγητό.
Το Ακρωτήρι ήταν αρχικά ένας μικρός ψαράδικος οικισμός, αλλά εξελίχθηκε σε σημαντικό λιμάνι, εξαιτίας της στρατηγικής του θέσης στο Αιγαίο. Η ακμή του σημειώνεται κατά την 3η χιλιετία π.Χ., όταν ο πληθυσμός του έφτασε τις 30.000. Η Θήρα είχε στενές σχέσεις με τη Μινωική Κρήτη, τον πρώτο ανεπτυγμένο ευρωπαϊκό πολιτισμό, γνωστό για την ναυτική του δύναμη και τις εμπορικές του ανταλλαγές.Τα αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν ότι οι Μινωίτες είχαν αναπτύξει μια αστική κουλτούρα με ανέσεις που περιλάμβαναν και το φαγητό στον δρόμο. Πριν καν εμφανιστεί η Αρχαϊκή περίοδος στην ηπειρωτική Ελλάδα ή η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, στον χώρο αυτό λειτουργούσαν σημεία πρόχειρης εστίασης.
Ανάμεσα στα φαγητά που φαίνεται πως σερβίρονταν ήταν και το σουβλάκι, που παραμένει δημοφιλές στην Ελλάδα μέχρι σήμερα. Σουβλίτσες και σκεύη που χρονολογούνται από το 2000 π.Χ. έχουν βρεθεί τόσο στη Θήρα όσο και στην Κρήτη, δείχνοντας τη διάδοση αυτής της μαγειρικής τεχνικής. Η τελετουργία του ψησίματος κρέατος σε σούβλα αποτελούσε μέρος της καθημερινότητας.
Οι κάτοικοι της Θήρας και οι Μινωίτες γενικά φημίζονταν για την πολυτελή ζωή τους, τα εντυπωσιακά τους ρούχα και την αγάπη τους για την τέχνη. Οι εμπορικές σχέσεις με την Αίγυπτο και άλλους πολιτισμούς συνέβαλαν στην κοινωνική τους εξέλιξη. Όταν οι Μυκηναίοι κατέλαβαν τη Θήρα και την Κρήτη γύρω στο 1400-1420 π.Χ., υιοθέτησαν τα μινωικά έθιμα φαγητού και εισήγαγαν φορητά δισκάκια για σουβλάκια.
Το πρόχειρο φαγητό δεν εξαφανίστηκε με την πτώση των Μινωιτών. Στην ηπειρωτική Ελλάδα, τον 6ο αιώνα π.Χ., με την ανάπτυξη των πόλεων, εμφανίστηκαν παρόμοια σημεία εστίασης. Στην αγορά της Αθήνας, οι άνθρωποι δεν συγκεντρώνονταν μόνο για φιλοσοφικές συζητήσεις αλλά και για φαγητό. Η μυρωδιά του ψητού κρέατος αποτελούσε ακαταμάχητο πειρασμό.
Το φαγητό αυτό, που σήμερα ονομάζουμε σουβλάκι, τότε ήταν γνωστό ως οβελίσκος, δηλαδή κρέας περασμένο σε σούβλα. Το κρέας ήταν κυρίως χοιρινό ή αρνίσιο, και συχνά σερβιριζόταν με επίπεδο ψωμί, πρόγονο της σημερινής πίτας. Ήταν ιδιαίτερα αγαπητό σε ταξιδιώτες και επισκέπτες.
Κατά τη διάρκεια γιορτών όπως τα Παναθήναια στην Αθήνα, το κρέας από τα ζώα που θυσιάζονταν στους θεούς προσφερόταν στους πολίτες ως ιερό φαγητό. Εκείνοι έφερναν μαζί τους ψωμί για να το συνοδεύσουν, ενώ οι πωλητές πρόσφεραν επιπλέον λιχουδιές όπως ελιές, καβουρδισμένα κάστανα και σάλτσες.
Παρόμοιες γιορτές και έθιμα υπήρχαν και σε άλλες πόλεις-κράτη της αρχαίας Ελλάδας. Οι πωλητές της αγοράς, που ήταν κυρίως αγρότες, δεν πωλούσαν μόνο έτοιμο φαγητό αλλά και βασικά προϊόντα όπως κουλούρια, δημητριακά, ψάρια, φρούτα, ξηρούς καρπούς, γλυκίσματα, ξύδι, κρασί, γαλακτοκομικά και κρέας. Σε κάποιες περιπτώσεις προσφέρονταν και ζεστή φακή.
Σχόλια