Το 2023, ο αριθμός των μισθωτών εργαζομένων στις επιχειρήσεις τουριστικού καταλύματος και εστίασης αυξήθηκε με ταχύτερο ρυθμό σε σύγκριση με τη συνολική απασχόληση.

Σύμφωνα με τα επίσημα οικονομικά δεδομένα, το 2023 ο κλάδος των ξενοδοχείων και των εστιατορίων απασχολούσε συνολικά 57.009 άτομα, εκ των οποίων 2.074 εργάζονταν χωρίς μισθό. Το 2022, ο αντίστοιχος αριθμός εργαζομένων στον ίδιο κλάδο ήταν 54.388, με 14.564 από αυτούς να εργάζονται χωρίς αμοιβή.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι το 2023 η αδήλωτη εργασία μειώθηκε κατά 85,7% σε σύγκριση με το 2022. Η συνολική απασχόληση στις επιχειρήσεις αυτές αυξήθηκε κατά 4,8% σε ετήσια βάση, ενώ η απασχόληση με αμοιβή σημείωσε ετήσια αύξηση 38%.

Η αύξηση της μισθωτής απασχόλησης δεν οφείλεται τόσο στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στον τουριστικό τομέα, όσο στη διαδικασία της νομιμοποίησης των εργαζομένων.

Τα τελευταία χρόνια, η αλβανική τουριστική βιομηχανία γνωρίζει ραγδαία ανάπτυξη λόγω της αύξησης των ξένων επισκεπτών. Η ζήτηση για υπηρεσίες διαμονής και εστίασης συνεχώς μεγαλώνει, ωστόσο ο κλάδος εξακολουθεί να αντιμετωπίζει υψηλά επίπεδα αδήλωτης εργασίας, καθώς και φοροδιαφυγής.

Η Γενική Διεύθυνση Φορολογίας έχει επενδύσει σε τεχνολογικές λύσεις και μεθοδολογίες με στόχο τη μείωση της παραοικονομίας. Τα επόμενα τρία χρόνια, η προσπάθεια για νομιμοποίηση της εργασίας θα επικεντρωθεί στους τομείς της φιλοξενίας, της εστίασης, της κατασκευαστικής βιομηχανίας και της τεχνολογίας.

Σύμφωνα με το φορολογικό σχέδιο, η καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας θα εστιάσει σε τέσσερα βασικά ζητήματα: τη μη εγγραφή των εργαζομένων, την εσφαλμένη δήλωση των αποδοχών, την ανακριβή καταγραφή των ωρών εργασίας και την εσφαλμένη δήλωση του επαγγελματικού τίτλου και της ειδικότητας των εργαζομένων.

Η πλειονότητα των αδήλωτων εργαζομένων ανήκει σε χαμηλόμισθες κατηγορίες, ενώ το 20% του φαινομένου αφορά εργαζόμενους με υψηλές αποδοχές, σύμφωνα με μελέτη του ΟΟΣΑ για το 2023.

Παρά τις προσπάθειες, η πρόοδος προς μια σταθερή και διαφανή αγορά εργασίας είναι αργή, ενώ το ποσοστό της αδήλωτης εργασίας παραμένει υψηλό. Στην Αλβανία, η αδήλωτη εργασία κατανέμεται ως εξής: 60% στις χαμηλές αμοιβές, 20% στις μεσαίες και 20% στις υψηλές.

Η «μαύρη» οικονομία δεν επιφέρει μόνο δημοσιονομικό και οικονομικό κόστος, αλλά δημιουργεί και μακροπρόθεσμα κοινωνικά προβλήματα. Οι εργαζόμενοι που δεν είναι δηλωμένοι δεν έχουν πρόσβαση σε κοινωνική και υγειονομική ασφάλιση, ενώ το φαινόμενο συχνά μεταφέρεται στις επόμενες γενιές, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο αδήλωτης εργασίας και παραοικονομίας.