Η Ένωση Επιχειρήσεων του Κοσόβου αντέδρασε στην απόφαση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας σχετικά με την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας και την αύξηση της τιμής κατά 15%.

Στην ανακοίνωσή της, η Ένωση χαρακτήρισε την απόφαση ανεύθυνη, τονίζοντας ότι θα έχει σοβαρές συνέπειες για την οικονομία και τους πολίτες. Σύμφωνα με την ίδια, η απόφαση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας για την απελευθέρωση της αγοράς, σε συνδυασμό με την αύξηση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας, θα επηρεάσει άμεσα και επικίνδυνα ολόκληρη την οικονομική αλυσίδα του Κοσόβου.

Η Ένωση εξέφρασε την ανησυχία της ότι αυτό το μέτρο ελήφθη χωρίς διαβούλευση με την επιχειρηματική κοινότητα και τους οικονομικούς φορείς. Υποστήριξε ότι η απόφαση αυτή θα έχει αρνητικές επιπτώσεις σε βασικούς τομείς της οικονομίας, όπως η παραγωγή, οι εξαγωγές, η απασχόληση και η αγοραστική δύναμη των πολιτών.

Η αύξηση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας κατά 15% δεν είναι απλώς μια αύξηση στους λογαριασμούς των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών, αλλά θα προκαλέσει ευρύτερες αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία. Οι παραγωγικές επιχειρήσεις που εξαρτώνται από την ηλεκτρική ενέργεια θα αντιμετωπίσουν αύξηση των λειτουργικών τους δαπανών, με αποτέλεσμα τα προϊόντα τους να γίνουν πιο ακριβά. Οι επιχειρήσεις, αδυνατώντας να απορροφήσουν πλήρως την αύξηση του κόστους, θα μετακυλίσουν το επιπλέον κόστος στους καταναλωτές, οδηγώντας σε γενική αύξηση των τιμών των προϊόντων και των υπηρεσιών. Είδη πρώτης ανάγκης όπως ψωμί, αλεύρι, λάδι, ζάχαρη, γάλα, καθώς και υπηρεσίες μεταφορών, θα γίνουν ακριβότερα. Αυτό θα επηρεάσει κυρίως τα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα.

Με την αύξηση του κόστους διαβίωσης, οι πολίτες θα έχουν λιγότερο διαθέσιμο εισόδημα, με αποτέλεσμα τη μείωση της κατανάλωσης και την αρνητική επίδραση στην εγχώρια οικονομία. Οι επιχειρήσεις που δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στο αυξημένο κόστος θα αναγκαστούν να μειώσουν το προσωπικό τους, αυξάνοντας έτσι την ανεργία και την οικονομική αβεβαιότητα.

Εκτός από την αύξηση της τιμής του ρεύματος, η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας δημιουργεί πρόσθετες προκλήσεις για τις επιχειρήσεις. Σύμφωνα με την απόφαση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, από την 1η Ιουνίου 2025, περίπου 1000 μεγάλες επιχειρήσεις δεν θα μπορούν πλέον να προμηθεύονται ρεύμα από την KESCO και θα υποχρεωθούν να το αγοράζουν στην ανοικτή αγορά.

Αυτό σημαίνει ότι οι εταιρείες δεν θα έχουν πρόσβαση στην εγχώρια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από την KEK, αλλά θα είναι αναγκασμένες να αγοράζουν εισαγόμενη ενέργεια, με τουλάχιστον διπλάσιες τιμές. Η έλλειψη μιας διαφανούς και σαφούς πλατφόρμας για τη σύγκριση των τιμών από τους προμηθευτές θα δημιουργήσει αβεβαιότητα και κίνδυνο για χειραγώγηση των τιμών. Επιπλέον, οι επιχειρήσεις θα αντιμετωπίσουν αστάθεια στην τροφοδοσία τους και μη προβλέψιμο κόστος, γεγονός που θα δυσχεράνει τον προγραμματισμό των επενδύσεων και της λειτουργίας τους.

Σύμφωνα με την Ένωση Επιχειρήσεων, η απόφαση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας ευνοεί άμεσα τους ιδιώτες εμπόρους ενέργειας, δημιουργώντας μια αγορά όπου οι μόνοι ωφελημένοι είναι οι λίγες αδειοδοτημένες εταιρείες εμπορίας ενέργειας. Οι εταιρείες αυτές ήδη κυριαρχούν στην αγορά και καταγράφουν υψηλούς οικονομικούς κύκλους, ενώ οι παραγωγικές επιχειρήσεις και οι καταναλωτές είναι οι μεγάλοι χαμένοι.

Υποστηρίχθηκε επίσης ότι το αυξημένο κόστος λειτουργίας και η έλλειψη στρατηγικής προστασίας των εγχώριων παραγωγών θα μπορούσαν να οδηγήσουν πολλές επιχειρήσεις να εγκαταλείψουν το Κόσοβο. Οι γειτονικές χώρες, όπως η Αλβανία, η Βόρεια Μακεδονία και η Σερβία, προσφέρουν πιο ευνοϊκές συνθήκες για τις παραγωγικές επιχειρήσεις, γεγονός που τις καθιστά ελκυστικούς προορισμούς για τη μετεγκατάστασή τους.

Βλέποντας τις αρνητικές επιπτώσεις αυτής της απόφασης, η Ένωση Επιχειρήσεων υπέβαλε ορισμένα αιτήματα προς τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας και την κυβέρνηση. Ζήτησε την άμεση αναστολή της αύξησης της τιμής του ρεύματος και την εξέταση εναλλακτικών λύσεων για τη διασφάλιση της σταθερότητας στον ενεργειακό τομέα. Επίσης, πρότεινε την αναβολή της απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας για τουλάχιστον δύο χρόνια, ώστε να υπάρξει μεγαλύτερη διαφάνεια και σταθερότητα στην τροφοδοσία των επιχειρήσεων.

Επιπλέον, τόνισε την ανάγκη δημιουργίας μιας ανοιχτής πλατφόρμας για τη σύγκριση τιμών από τους προμηθευτές, ώστε οι επιχειρήσεις να μπορούν να λαμβάνουν ενημερωμένες αποφάσεις. Ζήτησε επίσης την κατάργηση του περιορισμού των 200 kW για την εγκατάσταση ηλιακών πάνελ, επιτρέποντας έτσι στις επιχειρήσεις να επενδύσουν σε βιώσιμες πηγές ενέργειας.

Παράλληλα, η Ένωση υπογράμμισε τη σημασία λήψης μέτρων για την αποτροπή κερδοσκοπικών πρακτικών και καταχρήσεων από τους εμπόρους ενέργειας, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η απελευθέρωση της αγοράς δεν θα οδηγήσει σε μονοπωλιακές καταστάσεις.

Τέλος, κάλεσε την κυβέρνηση να επανεξετάσει τις πολιτικές στήριξης του παραγωγικού τομέα, προτείνοντας φορολογικές ελαφρύνσεις και κίνητρα για τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας και των επενδύσεων στο Κόσοβο.

Στην ανακοίνωσή της, η Ένωση Επιχειρήσεων προειδοποίησε ότι αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, το Κόσοβο κινδυνεύει να εισέλθει σε ενεργειακή και οικονομική κρίση. Οι πολίτες θα βρεθούν αντιμέτωποι με υψηλότερες τιμές και χαμηλότερο βιοτικό επίπεδο, ενώ οι επιχειρήσεις θα αναγκαστούν να περιορίσουν τις επενδύσεις τους ή να εγκαταλείψουν τη χώρα, γεγονός που θα μπορούσε να τους κοστίσει την πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά. Ζήτησε από την κυβέρνηση και τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας να μην θέσουν σε κίνδυνο τη σταθερότητα της οικονομίας με μονομερείς αποφάσεις.