Η νέα συμφωνία συνασπισμού μεταξύ των Χριστιανοδημοκρατών (CDU/CSU) και των Σοσιαλδημοκρατών (SPD) στη Γερμανία, η οποία επετεύχθη την περασμένη εβδομάδα, δηλώνει ξεκάθαρα ότι δεν θα υπάρξει περαιτέρω διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκτός αν καταργηθεί η αρχή της ομοφωνίας στη λήψη αποφάσεων.

Το CDU και το αδελφό του κόμμα CSU υπέγραψαν στις 9 Απριλίου τη συμφωνία με το SPD. Σε ένα έγγραφο που ξεπερνά τις 140 σελίδες, η διεύρυνση της ΕΕ αναφέρεται μόνο σε τέσσερις προτάσεις, οι οποίες ωστόσο έχουν καθοριστική σημασία.

Η συμφωνία επισημαίνει ότι η διεύρυνση της ΕΕ και η ικανότητά της να ενσωματώνει νέα μέλη πρέπει να προχωρούν ταυτόχρονα. Για τον λόγο αυτό, απαιτείται εσωτερική ενοποίηση και μεταρρύθμιση της ΕΕ πριν από οποιαδήποτε νέα διεύρυνση, ώστε να ενισχυθούν οι θεσμοί της.

Τονίζεται επίσης πως η αρχή της ομοφωνίας, που εφαρμόζεται σε διάφορες περιπτώσεις, έχει ήδη καταστεί εμπόδιο για την αποτελεσματική λήψη αποφάσεων. Σύμφωνα με το κείμενο, η ανάγκη για συναίνεση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν πρέπει να σταματά την πρόοδο, ενώ το ίδιο ισχύει και για τις αποφάσεις που εξακολουθούν να απαιτούν ομοφωνία στο Συμβούλιο της ΕΕ.

Παρότι τα σημεία αυτά δεν έχουν τραβήξει την προσοχή μέχρι στιγμής, ο αρθρογράφος της Frankfurter Allgemeine Zeitung, Michael Martens, υποστηρίζει πως θα διαδραματίσουν βασικό ρόλο στη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής της Γερμανίας τα επόμενα χρόνια.

Ο Martens θεωρεί ότι η στάση αυτή συνιστά στροφή της Γερμανίας και ταυτόχρονα παραδοχή πως η βασική δυσκολία για την ένταξη νέων χωρών στην ΕΕ είναι η ίδια η αδυναμία λήψης αποφάσεων.

Με την είσοδο κάθε νέου κράτους-μέλους που αποκτά δικαίωμα βέτο, η λήψη αποφάσεων με ομοφωνία καθίσταται όλο και πιο δύσκολη. Για παράδειγμα, η ένταξη της Σερβίας ενδέχεται να δυσχεράνει μια κοινή ευρωπαϊκή στάση απέναντι στη Ρωσία.

Όπως σημειώνεται και στο άρθρο της FAZ, η διεύρυνση έχει απασχολήσει και άλλους Ευρωπαίους ηγέτες, όπως τον Εμανουέλ Μακρόν, που έχουν εκφράσει επιφυλάξεις εδώ και καιρό. Ήδη με 27 μέλη υπάρχουν δυσκολίες στη λήψη αποφάσεων, και είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς θα λειτουργούσε η ΕΕ με 35 κράτη.

Η κατάργηση της αρχής της ομοφωνίας, από την άλλη, φαίνεται σχεδόν αδύνατη, αφού για να αλλάξει απαιτείται η ίδια η ομοφωνία. Κάτι που, όπως αναφέρει ο Martens, οι γερμανικές κυβερνήσεις γνώριζαν αλλά δεν το έθιγαν ανοιχτά.

Την ίδια στιγμή, στη συμφωνία αναγνωρίζεται πως η ένταξη των έξι χωρών των Δυτικών Βαλκανίων (Αλβανία, Βοσνία - Ερζεγοβίνη, Κόσοβο, Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία και Σερβία), όπως και της Ουκρανίας και της Μολδαβίας, είναι σημαντική και προς το συμφέρον τόσο των χωρών αυτών όσο και της ΕΕ.

Για να παρακαμφθεί το πρόβλημα, ο Martens προτείνει μια εναλλακτική λύση, η οποία είναι να δοθεί στις υποψήφιες χώρες πρόσβαση στην ενιαία αγορά χωρίς να αποκτήσουν πλήρη ιδιότητα μέλους, αποφεύγοντας έτσι τις επιπτώσεις που προκύπτουν από την αύξηση των κρατών με δικαίωμα βέτο.