Στις 3 Οκτωβρίου 2021, το διεθνές σκάνδαλο των “Pandora Papers” αποκάλυψε τα οικονομικά μυστικά 35 ηγετών και πρώην ηγετών παγκοσμίως. Πάνω από 330 πολιτικοί, δημόσιοι αξιωματούχοι και οικονομικοί εγκληματίες βρέθηκαν εκτεθειμένοι για τη χρήση offshore εταιρειών με σκοπό την απόκρυψη περιουσιακών στοιχείων.

Το σκάνδαλο ανέδειξε πώς ισχυροί πολιτικοί, που θα μπορούσαν να καταπολεμήσουν το σύστημα των offshore, το εκμεταλλεύονται αντίθετα προς όφελός τους, επιτρέποντας τη ροή μαύρου χρήματος που ενισχύει τη διαφθορά και τη φτώχεια. Σύμφωνα με τον ειδικό Πάνο Σόκο, το πρόβλημα με τις offshore είναι ότι αποκρύπτουν τους πραγματικούς ιδιοκτήτες, γεγονός που επιτρέπει την αδιαφανή διαχείριση κεφαλαίων.

Στην Αλβανία, ενώ δεν έχουν εντοπιστεί πολιτικοί στις λίστες των Pandora Papers, αρκετοί επιχειρηματίες με offshore εταιρείες φαίνεται να συνδέονται με την πολιτική ελίτ, έχοντας κοινές επιχειρηματικές δραστηριότητες με συγγενείς πολιτικών. Αυτές οι σχέσεις υποδεικνύουν μια δομή ευνοιοκρατίας, όπου ιδιωτικές επιχειρήσεις κερδίζουν κρατικά έργα και κονδύλια μέσω πολιτικών διασυνδέσεων.

Η διαφθορά στην Αλβανία αποτελεί σοβαρό πρόβλημα, με εκτεταμένη κατάχρηση δημοσίων πόρων. Σύμφωνα με τον βουλευτή Αγρόν Σεχάι, η διαφθορά οδηγεί σε μαζική μετανάστευση, καθώς χιλιάδες Αλβανοί εγκαταλείπουν τη χώρα λόγω έλλειψης ευκαιριών και κακής διαχείρισης.

Η έρευνα της εκπομπής “Vetting” φέρνει στο φως σκάνδαλα που αγγίζουν την κυβέρνηση, περιλαμβάνοντας τη συμμετοχή της αντιπροέδρου της αλβανικής κυβέρνησης, Μπελίντα Μπαλούκου, και στενών συνεργατών της σε υποθέσεις συμβάσεων, παραχωρήσεων και δημόσιων έργων. Επιχειρηματίες με σχέσεις με κυβερνητικούς αξιωματούχους φέρονται να λαμβάνουν μεγάλα κρατικά κονδύλια μέσω αμφιλεγόμενων διαδικασιών.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η υπόθεση της εταιρείας “ABKONS”, που έλαβε κρατικά συμβόλαια για την ανάπτυξη του νέου λιμανιού του Δυρραχίου, με τη διαδικασία επιλογής της να εγείρει σοβαρά ερωτήματα περί ευνοιοκρατίας. Παρόμοιες περιπτώσεις διαφθοράς έχουν καταγραφεί στον τομέα της ενέργειας, των μεταφορών και των δημοσίων έργων.

Η διαφθορά δεν περιορίζεται μόνο σε κρατικούς αξιωματούχους, αλλά περιλαμβάνει και συγγενικά τους πρόσωπα. Ένα παράδειγμα αποτελεί η υπόθεση του υφυπουργού Υποδομών, Άμι Κοζέλι, του οποίου ο πατέρας φέρεται να ωφελήθηκε από εξαιρέσεις ΦΠΑ σε έργα ανακατασκευής, μέσω εταιρείας που σχετίζεται με την οικογένειά του.

Οι αποκαλύψεις αυτές επιβεβαιώνουν ότι η αλβανική κυβέρνηση λειτουργεί μέσα σε ένα σύστημα βαθιάς διαφθοράς, όπου οι ισχυροί διαχειρίζονται κρατικούς πόρους προς ίδιον όφελος, ενώ η δικαιοσύνη καλείται να διερευνήσει τις υποθέσεις αυτές.