Ένα κοινοπρακτικό σχήμα που αποτελείται από τη βελγική Jan De Nul και τον γαλλικό γίγαντα Vinci προσέβαλε την απόφαση του σταδίου προεπιλογής και τον αποκλεισμό τους από τον διαγωνισμό, καταθέτοντας ένσταση στην Επιτροπή Δημοσίων Προμηθειών της Αλβανίας.

Το στάδιο προεπιλογής για τον διαγωνισμό ολοκληρώθηκε πριν από δύο εβδομάδες. Η επιτροπή του διαγωνισμού επέλεξε για την τελική φάση μόνο δύο προσφορές: αυτή της ολλανδικής Van Oord και της ελληνικής Archirodon, η οποία ωστόσο έχει την έδρα της στην Ολλανδία.

Ο διαγωνισμός στην Αλβανία φέρει και μια ιδιαιτερότητα. Η Επιτροπή Αξιολόγησης των Προσφορών προεδρεύεται από ιδιωτική εταιρεία. Πριν από μερικούς μήνες, η αλβανική κυβέρνηση εξουσιοδότησε την Αρχή Λιμένων να προσλάβει, μέσω απευθείας διαπραγμάτευσης, την ολλανδική εταιρεία Royal Haskoning ως σύμβουλο για τον διαγωνισμό. Η σύμβαση μεταξύ της Αρχής και της Royal Haskoning παραμένει απόρρητη, αλλά αποκαλύφθηκε ότι η αξία της αγγίζει τα 12 εκατομμύρια ευρώ.

Πέρα από το σημαντικό ποσό που καταβλήθηκε στους Ολλανδούς, τους ανατέθηκε και η προεδρία της επιτροπής αξιολόγησης των προσφορών.

Η επιτροπή υπό την προεδρία της Royal Haskoning επέλεξε για την τελική φάση μόνο δύο ολλανδικές προσφορές: της Van Oord και της Archirodon.

Η διαδικασία προεπιλογής του διαγωνισμού στην Αλβανία περιλάμβανε δύο φάσεις. Στην πρώτη, ξεκινούσε επίσημα ο διαγωνισμός και περιλάμβανε την κατασκευή τερματικού σταθμού εμπορευματοκιβωτίων με δύο προβλήτες. Η δεύτερη φάση αφορούσε την προεπιλογή, όπου οι υποψήφιοι όφειλαν να πληρούν συγκεκριμένα τεχνικά και οικονομικά κριτήρια. Με την ολοκλήρωση αυτής της φάσης, περνάμε στην τελική, εκείνη της οικονομικής προσφοράς.

Στον τελικό γύρο έφτασαν τελικά μόνο οι δύο ολλανδικές εταιρείες, Van Oord και Archirodon. Τρεις άλλες προσφορές απορρίφθηκαν, μεταξύ των οποίων και η κοινοπραξία των Jan De Nul και Vinci Construction.

Αρκεί μία απλή σύγκριση για να φανεί το μέγεθος του αποκλεισμού. Οι δύο εταιρείες που προκρίθηκαν στη δεύτερη φάση έχουν συνολικό ετήσιο τζίρο που αντιστοιχεί μόλις στο 5% του τζίρου της Vinci. Το 2023, ο γαλλικός κολοσσός Vinci είχε κύκλο εργασιών 68 δισ. ευρώ και προ φόρων κέρδη 8 δισ. ευρώ — ποσό μεγαλύτερο από τον ετήσιο κρατικό προϋπολογισμό της Αλβανίας. Οι Van Oord και Archirodon έχουν αντίστοιχα τζίρους 2,8 και 1 δισ. ευρώ, δηλαδή λιγότερο από το μισό των καθαρών κερδών της Vinci.

Η κατασκευή του νέου λιμανιού στο Πόρτο Ρομάνο είναι η μεγαλύτερη δημόσια σύμβαση που έχει αναλάβει ποτέ η αλβανική κυβέρνηση υπό τον Έντι Ράμα. Στο τραπέζι βρίσκονται 393 εκατομμύρια ευρώ μόνο για την πρώτη φάση, ενώ το συνολικό κόστος του έργου αναμένεται να ξεπεράσει το 1 δισ. ευρώ.

Από την αρχή της, η διαγωνιστική διαδικασία στην Αλβανία έχει προκαλέσει ενστάσεις και αντιδράσεις. Όλα δείχνουν πως το νέο λιμάνι θα εξελιχθεί σε πεδίο σύγκρουσης ανάμεσα στον «ολλανδικό κύκλο» και τους μεγάλους ευρωπαϊκούς κατασκευαστικούς κολοσσούς.