Η Αλβανία κατατάσσεται μεταξύ των χωρών με τη χαμηλότερη ποιότητα ανώτατης εκπαίδευσης στην Ευρώπη και την Κεντρική Ασία, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα στην έκθεσή της “Greater Heights, Growing to High Income in Europe and Central Asia”. Αν δεν υπάρξει βελτίωση στην ποιότητα της εκπαίδευσης, οι χώρες της περιοχής δεν θα καταφέρουν να φτάσουν το επίπεδο των υψηλών εισοδημάτων ούτε μέσα στις επόμενες δύο γενιές.

Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, η πιθανότητα οι νέες γενιές να έχουν υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο από τους γονείς τους μειώνεται. Παρόλα αυτά, η πρόσβαση στην ανώτατη εκπαίδευση για όσους προέρχονται από οικογένειες χωρίς πανεπιστημιακό υπόβαθρο έχει αυξηθεί. Ωστόσο, η ποιότητα της εκπαίδευσης παραμένει ζήτημα. Τα αποτελέσματα του προγράμματος PISA δείχνουν πτώση στις επιδόσεις των μαθητών, ιδιαίτερα στα μαθηματικά, με την απόκλιση να ισοδυναμεί με απώλεια ενός έτους μάθησης.

Η επαγγελματική εκπαίδευση είναι επίσης αναποτελεσματική. Παρόλο που προωθείται ως εργαλείο ενίσχυσης της απασχόλησης, συχνά αποτυγχάνει να εξοπλίσει τους μαθητές με τις απαραίτητες δεξιότητες. Στην Αλβανία, μόνο το 17% των μαθητών επιλέγει επαγγελματική εκπαίδευση, ποσοστό χαμηλότερο από τον περιφερειακό μέσο όρο.

Στην ανώτατη εκπαίδευση, η κατάσταση είναι ακόμη πιο κρίσιμη. Η ποιότητα είναι κατώτερη των προσδοκιών και το πανεπιστημιακό δίπλωμα έχει μεγαλύτερη σημασία από τις πραγματικές γνώσεις και δεξιότητες. Στην κατάταξη των καλύτερων πανεπιστημίων, η Αλβανία απουσιάζει εντελώς.

Η Παγκόσμια Τράπεζα τονίζει ότι το εκπαιδευτικό σύστημα χρειάζεται βαθιές μεταρρυθμίσεις, όπως εκσυγχρονισμό των προγραμμάτων σπουδών, ενίσχυση των δεσμών με τη βιομηχανία και προώθηση της καινοτομίας. Χωρίς άμεσες δράσεις, η οικονομική ανάπτυξη της περιοχής κινδυνεύει σοβαρά.