Μεγάλο αλβανικό τηλεοπτικό κανάλι προβάλλει, ανάμεσα στ' άλλα και την εκπομπή «Το αλβανικό χωριό». Σειρά είχε και το χωριό (Ν)Αβαρίτσα, χωριό που υπάγονταν στην επαρχία Δίβρης, σήμερα στο δήμο Φοινίκης.

Είναι αλήθεια ότι στις συνεντεύξεις των κατοίκων είχαμε αντικρουόμενες απόψεις. «Να ζήσει η Ελλάδα, που μας άνοιξε την πόρτα, εργαστήκαμε, βγάλαμε χρήματα και κτίσαμε αυτές τις βίλες που βλέπετε. Στο σώμα μου έχω ακριβά βοηθητικά μηχανήματα, κι όλα αυτά στην Ελλάδα».

Κι ο άλλος: "Εμείς εδώ ήμαστε πανάρχαιοι, αυτοί γύρω μας (τα ελληνοχώρια) είναι ερχόμενοι".
Μην διαστρεβλώνετε την πραγματικότητα, καλοί μας γειτόνοι. Αν δεν γνωρίζετε μάθετε ότι:

Η ΑΒΑΡΙΤΣΑ

Είναι ένα χωριό στην επαρχία της Δίβρης, σήμερα Δήμο Φοινικαίων, σε υψόμετρο 220 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Το χωριό είναι κτισμένο στους πρόποδες βουνού αριστερά του αυτοκινητόδρομου Δερμίσι -Θεολόγο.

Είναι αρχαίος οικισμός. Αυτό το αποδεικνύουν οι αρχαιολογικές ανασκαφές που έβγαλαν σε φως παλιά ευρήματα που ανήκουν στην περίοδο του χαλκού, καθώς και τα ερείπια ενός οχυρώματος του ΙV αιώνα π.Χ. (πόλη Ομάλια). Στη θέση «Παλιαβαρίτσα», χαραγμένη σε μεγάλη τετράγωνη πλάκα, βρέθηκε επιγραφή Ελληνιστικής περιόδου:

ΛΥΚΟΤΑΣ ΛΥΚΙΣΚΟ ΑΚΛΙ

ΙΝΟ ΑΓΛΥΚΙΑ ΠΑΜΦΙ

ΛΑ ΛΥΚΩΤΑ ΧΑΙ … ΤΕ

Γύρω από την επιγραφή αυτή σώζονταν άλλοτε και λείψανα αρχαίων μνημείων, άγνωστο ποιας εποχής. Στο βιβλίο «Ήπειρος» ο Αλέξανδρος Μαμμόπουλος γράφει: «Στην Αβαρίτσα του Δελβίνου σώζονται ερείπια του ναού της Αγίας Παρασκευής. Όταν το χωριό εξισλαμίσθηκε, πάνω στα ερείπια κτίσθηκε τζαμί. Η μεγάλη εικόνα της Αγίας Παρασκευής, ίσα με μισή πόρτα στο μέγεθος, μεταφέρθηκε στο Αλύκο, όπου και σώζεται ακόμα, κειμήλιο από το τουρκεμένο χωριό».

Τον ΧVIII αιώνα λειτουργούσε ένα ξακουστό μοναστήρι, όπου το 1778 έγινε μια ΣΥΝΟΔΟΣ ΚΛΗΡΙΚΩΝ.

Το 1729 άνοιξε σχολείο στην Ελληνική γλώσσα. Βάσει της απογραφής του 1852 είχε 40 οικογένειες ελληνικής καταγωγής. Αργότερα, οι ερχόμενες οικογένειες από την Θεσπρωτία κι από άλλα μέρη αλλαξοπίστησαν. Στα χρόνια του κομμουνισμού μετατράπηκε σε αλβανοχώρι, μολονότι οι κάτοικοί του ελληνικής καταγωγής είναι πολλοί.

Το 1913 είχε 210 κατοίκους και το 1939 έφτασε τους 230.

Την ελληνικότητα της κοινότητας αυτής την μαρτυρεί και η ετυμολογία του χωριού. Από το Αγία Βαρβάρα, Αϊ-Βαρβάρα, Αϊ – Βαρβαρίτσα, τελικά Αβαρίτσα. Τα ερείπια της εκκλησίας της Αγίας Βαρβάρας σώζονται μέχρι σήμερα. Εξισλαμίστηκε το 1737.

(από συνεργάτη της ΣΦΕΒΑ στη Β. Ήπειρο)