Σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, το μερίδιο των δανείων σε ξένο νόμισμα σημείωσε πτώση σχεδόν δύο ποσοστιαίων μονάδων, στην Αλβανία. Παρότι τα δάνεια σε ξένο νόμισμα αυξήθηκαν την ίδια περίοδο, η συνολική αύξηση των δανείων ήταν ελαφρώς υψηλότερη, λόγω της ταχύτερης ανόδου των δανείων σε λεκ. Ο δείκτης των δανείων σε ξένο νόμισμα παρουσίασε μείωση σε εννέα από τις έντεκα τράπεζες του τραπεζικού τομέα, ενώ σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο του 2016, η πτώση καταγράφηκε σε δέκα από τις έντεκα τράπεζες.

Παράλληλα, το μερίδιο των μη προστατευμένων από τη συναλλαγματική ισοτιμία δανείων – στα οποία το 93% αφορά δάνεια σε ευρώ – συνέχισε να μειώνεται. Στο τέλος του 2024, αυτά τα δάνεια αντιπροσώπευαν το 22,83% των δανείων σε ξένο νόμισμα, ή 10,7% του συνολικού δανεισμού. Σε απόλυτους αριθμούς, καταγράφηκε πτώση 5,95% και 11% σε σύγκριση με το προηγούμενο εξάμηνο και το προηγούμενο έτος, αντίστοιχα.

Τα δάνεια που εκτίθενται στον κίνδυνο της συναλλαγματικής ισοτιμίας – δηλαδή, εκείνα όπου ο δανειολήπτης λαμβάνει χρηματοδότηση σε διαφορετικό νόμισμα από τα έσοδά του – θεωρούνται υψηλού ρίσκου. Γι’ αυτόν τον λόγο, αυτός ο δείκτης είναι κρίσιμος για την παρακολούθηση των μέτρων απο-ευρωποίησης της οικονομίας.

Στο τέλος του 2024, το ποσοστό των καταθέσεων σε ξένο νόμισμα έναντι του συνόλου των καταθέσεων ανήλθε στο 52,1%, σημειώνοντας μικρή πτώση 1,2 ποσοστιαίων μονάδων σε σχέση με το προηγούμενο εξάμηνο και 2,2 ποσοστιαίων μονάδων σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Αν και οι συνολικές καταθέσεις αυξήθηκαν κατά 2,1%, οι καταθέσεις σε ξένο νόμισμα μειώθηκαν κατά 2%.

Σύμφωνα με την Τράπεζα της Αλβανίας, το τρέχον επίπεδο καταθέσεων σε ξένο νόμισμα παραμένει πάνω από τον στόχο του 30%, αλλά η γενική τάση δείχνει μια σταδιακή μείωση της χρήσης του ξένου νομίσματος στις αποταμιεύσεις. Μάλιστα, εννέα από τις έντεκα τράπεζες της χώρας εμφανίζουν δείκτη καταθέσεων σε ξένο νόμισμα άνω του 50%, γεγονός που τις καθιστά υπόχρεες να διατηρούν υποχρεωτικό αποθεματικό 20%.

Η Τράπεζα της Αλβανίας εκτιμά ότι η εξέλιξη των δεικτών που σχετίζονται με τη στρατηγική απο-ευρωποίησης είναι σε γενικές γραμμές σύμφωνη με τους στόχους. Ωστόσο, οι δομικές αλλαγές στην οικονομία τα τελευταία χρόνια, όπως η ραγδαία αύξηση των εσόδων από τον τουρισμό, έχουν επηρεάσει τόσο τις οικονομικές και νομισματικές πολιτικές όσο και τη συμπεριφορά των οικονομικών φορέων.

Για τον λόγο αυτό, η απομόνωση των επιδράσεων που προκύπτουν αποκλειστικά από τα μέτρα απο-ευρωποίησης παραμένει δύσκολη. Παρόλα αυτά, η Κεντρική Τράπεζα θεωρεί ότι τα μέτρα αυτά συνεχίζουν να έχουν περιοριστικό αντίκτυπο στην ευρωποίηση, και χωρίς αυτά, η μεταβολή των σχετικών δεικτών θα ήταν πιο έντονη.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2017, η Τράπεζα της Αλβανίας υπέγραψε μνημόνιο συνεργασίας με το Υπουργείο Οικονομικών και την Αρχή Χρηματοοικονομικής Εποπτείας με στόχο την ενίσχυση της χρήσης του εθνικού νομίσματος στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και την οικονομία της χώρας.

Μέχρι στιγμής, μόνο η Τράπεζα της Αλβανίας έχει λάβει συγκεκριμένα ρυθμιστικά μέτρα για την ενίσχυση του λεκ στον τραπεζικό τομέα. Οι παρεμβάσεις αυτές στοχεύουν στην αύξηση του κόστους του δανεισμού σε ξένο νόμισμα, ενώ παράλληλα επιδιώκουν να μειώσουν το κόστος χρηματοδότησης στο εθνικό νόμισμα.