Ο ετήσιος αναλυτικός «Χάρτης των Ευρωπαϊκών Πόλεων και Περιοχών του Μέλλοντος 2025», που δημοσιεύτηκε από την FDI Intelligence, εξετάζει τις τάσεις των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ) στην Ευρώπη και αξιολογεί τις πόλεις και τις περιοχές που είναι πιο ελκυστικές για τους επενδυτές.

Σύμφωνα με την έκθεση, οι πόλεις των Δυτικών Βαλκανίων πρέπει να εστιάσουν στη βελτίωση των υποδομών, στη δημιουργία φορολογικών κινήτρων, στην προώθηση του τομέα της τεχνολογίας και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς και στην ανάπτυξη ενός πιο εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού. Αυτές οι στρατηγικές μπορούν να τις καταστήσουν πιο ανταγωνιστικές για διεθνείς επενδύσεις και να διευκολύνουν την οικονομική τους ένταξη στην ευρωπαϊκή αγορά.

Η έκθεση κατατάσσει τα Σκόπια ως την πιο αποδοτική πόλη μεσαίου μεγέθους στην Ευρώπη από άποψη κόστους, χάρη στο ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον και το χαμηλό λειτουργικό κόστος. Η πόλη έχει χαμηλό κόστος διαβίωσης και λειτουργίας, ελκυστικά ενοίκια για επιχειρήσεις και ανταγωνιστικό κόστος εργασίας. Επιπλέον, έχουν γίνει σημαντικές επενδύσεις σε υποδομές, ενώ παρέχονται φορολογικά κίνητρα για νέες επιχειρήσεις.

Η αλβανική πρωτεύουσα κατατάσσεται όγδοη στην ίδια κατηγορία, ωστόσο τα Σκόπια θεωρούνται πιο ελκυστικά για επενδύσεις λόγω του χαμηλότερου κόστους και της πιο φιλικής προς τις επιχειρήσεις πολιτικής. Παράλληλα, το Λέσκοβατς (Σερβία) συμπεριλήφθηκε μεταξύ των πιο οικονομικά αποδοτικών μικρών πόλεων στην Ευρώπη, ενώ το Κάκανι (Βοσνία-Ερζεγοβίνη) αναγνωρίστηκε ως μία από τις κορυφαίες μικρές πόλεις για στρατηγικές επενδύσεις.

Το Βελιγράδι αναδεικνύεται ως μία από τις σημαντικότερες πόλεις της Νοτιοανατολικής Ευρώπης για ΑΞΕ, καταλαμβάνοντας υψηλές θέσεις σε οικονομικό δυναμικό, χαμηλό λειτουργικό κόστος και επιχειρηματική φιλικότητα. Ειδικά στον τομέα της τεχνολογίας, η πόλη έχει προσελκύσει επενδύσεις από μεγάλες διεθνείς εταιρείες, ενώ μεγάλα έργα υποδομών ενισχύουν τη συνδεσιμότητά της με την υπόλοιπη Ευρώπη.

Σε επίπεδο κλάδων, το 2024 οι μεγαλύτερες επενδύσεις στην Ευρώπη σημειώθηκαν στους τομείς των data centers, των ημιαγωγών και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Οι επενδύσεις σε data centers τριπλασιάστηκαν, ξεπερνώντας τα 69 δισ. δολάρια, με εταιρείες όπως οι Amazon, Microsoft και Google να ηγούνται της αγοράς. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας συγκέντρωσαν πάνω από 80 δισ. δολάρια, με κυρίαρχους τομείς την ηλιακή (40%) και την αιολική ενέργεια (31,2%).

Οι επενδύσεις σε παραδοσιακούς τομείς όπως το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο μειώθηκαν στο χαμηλότερο ιστορικό τους επίπεδο, αντικατοπτρίζοντας τη στροφή προς την πράσινη ενέργεια. Σε γεωγραφικό επίπεδο, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιταλία και η Ισπανία πρωτοστάτησαν στην προσέλκυση επενδύσεων, κυρίως στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, των cloud υποδομών και της καθαρής ενέργειας.

Για να προσελκύσουν περισσότερες επενδύσεις, οι πόλεις των Βαλκανίων πρέπει να επενδύσουν στην αναβάθμιση των υποδομών, στη μείωση του επιχειρηματικού κόστους μέσω φορολογικών κινήτρων και στη στήριξη στρατηγικών τομέων όπως η τεχνολογία και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Εξίσου σημαντική είναι η ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού, καθώς οι επενδυτές αναζητούν πόλεις με υψηλής κατάρτισης εργατικό δυναμικό.

Τέλος, η Ευρώπη εξακολουθεί να είναι ελκυστικός προορισμός για ΑΞΕ, με πόλεις όπως το Λονδίνο, το Δουβλίνο, η Φρανκφούρτη και η Βαρκελώνη να βρίσκονται στην κορυφή των προτιμήσεων των επενδυτών.