Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Ταμείου Κατάρτισης (ETF), σχεδόν το 47% του πληθυσμού άνω των 15 ετών στην Αλβανία είχε χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης το 2023, ενώ το 35,2% διέθετε μέτριες γνώσεις. Μόνο το 18,1% της ίδιας ηλικιακής ομάδας είχε επιτύχει υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης. Αυτά τα δεδομένα καταδεικνύουν ένα σοβαρό πρόβλημα στον τομέα της εκπαίδευσης, καθώς σχεδόν οι μισοί ενήλικες δεν είναι σε θέση να διαβάσουν, να γράψουν ή να κατανοήσουν ένα απλό κείμενο της καθημερινότητας, ούτε να πραγματοποιήσουν βασικές αριθμητικές πράξεις.

Η ανεπαρκής εκπαίδευση έχει σημαντικές επιπτώσεις στην αγορά εργασίας, καθώς η χώρα δεν μπορεί να παράγει ένα εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό ικανό να υποστηρίξει την οικονομική ανάπτυξη και την τεχνολογική πρόοδο. Το πρόβλημα επιδεινώνεται από τη γήρανση του πληθυσμού και την ανάγκη για συνεχή αναβάθμιση δεξιοτήτων, καθώς η τεχνολογική επανάσταση απαιτεί νέα επίπεδα εξειδίκευσης.

Σύμφωνα με την INSTAT, το 2024 η συμμετοχή σε επίσημη ή ανεπίσημη εκπαίδευση και κατάρτιση για άτομα ηλικίας 25-34 ετών ανήλθε μόλις στο 1,8%, ενώ για τις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες ήταν κάτω από 0,5%. Αυτό το ποσοστό απέχει σημαντικά από τον μέσο όρο της ΕΕ, γεγονός που υπογραμμίζει την ανάγκη ενίσχυσης των ευκαιριών εκπαίδευσης και κατάρτισης ενηλίκων. Παράλληλα, η Αλβανία δεν διαθέτει ειδικά κέντρα και εκπαιδευτικά ιδρύματα για την κατάρτιση του ενήλικου πληθυσμού, γεγονός που περιορίζει τις δυνατότητες βελτίωσης των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού.

Ωστόσο, η χώρα έχει υπογράψει συμφωνίες σύνδεσης με το Πρόγραμμα Ψηφιακής Ευρώπης, το οποίο παρέχει πρόσβαση σε επενδυτικά κονδύλια ύψους 7,5 δισεκατομμυρίων ευρώ έως το 2027. Παράλληλα, η αλβανική κυβέρνηση έχει αναλάβει πρωτοβουλίες, όπως η εκπόνηση μελέτης σκοπιμότητας για τη διά βίου μάθηση, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του έτους.

Η δημογραφική γήρανση και η υψηλή μετανάστευση δημιουργούν επιπλέον προκλήσεις, καθώς η χώρα αντιμετωπίζει ερημοποίηση περιοχών εκτός Τιράνων. Το εκπαιδευτικό σύστημα πλήττεται από τη μείωση του αριθμού των μαθητών, ιδιαίτερα στην επαγγελματική εκπαίδευση, ενώ η ανάγκη για προγράμματα διά βίου μάθησης καθίσταται πιο επιτακτική από ποτέ.