Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε ο Ρίτσαρντ Γκρένελ, ειδικός απεσταλμένος του πρώην Αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, οι μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) στην Αλβανία έλαβαν 189 εκατομμύρια δολάρια από την Υπηρεσία των Ηνωμένων Πολιτειών για τη Διεθνή Ανάπτυξη (USAID) κατά την τετραετία 2020-2024.
Στην κορυφή της χρηματοδότησης βρίσκονται οι ΜΚΟ του Κοσσυφοπεδίου με 537 εκατομμύρια δολάρια, ακολουθούμενες από εκείνες της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης με 402 εκατομμύρια δολάρια. Η Βόρεια Μακεδονία έλαβε 290 εκατομμύρια, η Σερβία 209 εκατομμύρια, ενώ το Μαυροβούνιο έλαβε τα λιγότερα, 77 εκατομμύρια δολάρια.
Ο Ρίτσαρντ Γκρένελ υποστηρίζει πως τα ποσά αυτά, προερχόμενα από τους φόρους των Αμερικανών πολιτών, χρησιμοποιήθηκαν καταχρηστικά για τη χρηματοδότηση ΜΚΟ με αριστερό πολιτικό προσανατολισμό, που φέρονται να προωθούν ριζοσπαστικές πολιτικές στα Βαλκάνια. Ο ίδιος δήλωσε πως οι πολιτικοί της Ουάσινγκτον ξοδεύουν τα χρήματα των φορολογουμένων ανεύθυνα.
Αυτές οι ανησυχίες οδήγησαν τον Ντόναλντ Τραμπ, την πρώτη ημέρα της ανάληψης των καθηκόντων του στις 20 Ιανουαρίου, να επιβάλει 90ήμερη αναστολή σε όλες τις ξένες οικονομικές ενισχύσεις, συμπεριλαμβανομένων και αυτών προς την Αλβανία. Ο σκοπός της απόφασης αυτής είναι η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας και η συμβατότητα αυτών των προγραμμάτων με την αμερικανική εξωτερική πολιτική.
Ο πρώην διευθυντής της USAID, Σαμάνθα Πάουερ, κατηγορήθηκε από τον Γκρένελ ότι χρησιμοποίησε δημόσιους πόρους για τη χρηματοδότηση ακραίων αριστερών πολιτικών. Ο επιχειρηματίας Έλον Μασκ πήγε ακόμα πιο πέρα, χαρακτηρίζοντας την USAID "εγκληματική οργάνωση" που, σύμφωνα με τον ίδιο, πρέπει να διαλυθεί.
Σύμφωνα με έρευνα του "Boldnews.al", μόνο το 2023, περίπου 3,3 εκατομμύρια δολάρια από τα ταμεία των ΗΠΑ διατέθηκαν για τη δημοσιογραφία ερευνητικού τύπου στην Αλβανία. Το ποσό αυτό είναι σχεδόν διπλάσιο από τα έξοδα που δήλωσαν τα δύο μεγαλύτερα αλβανικά κόμματα για τις εκλογικές τους εκστρατείες. Παρόλα αυτά, η συγκεκριμένη χρηματοδότηση δεν φαίνεται να έχει οδηγήσει σε αποκαλύψεις που να θίγουν την κυβέρνηση του Έντι Ράμα. Αντιθέτως, εκείνος και το κόμμα του συνεχίζουν ανενόχλητοι την πορεία τους προς μια τέταρτη θητεία στις επικείμενες εκλογές του Μαΐου.
Παρότι η USAID δηλώνει ότι τα κονδύλια προορίζονται για μη αμερικανικές ΜΚΟ, δεν έχει δοθεί συγκεκριμένη ενημέρωση για το πώς και πού ακριβώς κατανέμονται. Η αδιαφάνεια αυτή ενισχύει τις υποψίες για πιθανή κακοδιαχείριση.
Επιπλέον, σύμφωνα με στοιχεία, το 2023 η USAID διέθεσε 350.000 δολάρια στο δημοσιογραφικό δίκτυο Investigative Network Albania («Ina Media»), γεγονός που εγείρει ερωτήματα για τη σχέση των χρηματοδοτούμενων ΜΜΕ με την κυβέρνηση.
Σε πολλές χώρες, η ερευνητική δημοσιογραφία λειτουργεί ως μηχανισμός ελέγχου της εξουσίας, αποκαλύπτοντας υποθέσεις διαφθοράς και κακοδιαχείρισης. Ωστόσο, στην Αλβανία, όπως επισημαίνεται, η χρηματοδοτούμενη από την USAID δημοσιογραφία φαίνεται να έχει ήπια στάση απέναντι στην κυβέρνηση, ενώ επικρίνει έντονα την αντιπολίτευση.
Η αντιπολίτευση ισχυρίζεται ότι τα αμερικανικά κεφάλαια έχουν καταλήξει σε μέσα ενημέρωσης συνδεδεμένα με το Ίδρυμα Σόρος, το οποίο, σύμφωνα με τους επικριτές του, προωθεί φιλοκυβερνητικές θέσεις και υπονομεύει τη δημοκρατική αντιπολίτευση.
Αυτές οι εξελίξεις σχετίζονται και με τη Δικαστική Μεταρρύθμιση, όπου πολλά μέσα ενημέρωσης χρηματοδοτήθηκαν για να υποστηρίξουν την εφαρμογή της. Παρά τις αρχικές προσδοκίες, η μεταρρύθμιση οδήγησε στη συγκέντρωση εξουσίας στη δικαστική εξουσία, η οποία, όπως καταγγέλλεται, ελέγχεται πλέον από πρόσωπα προσκείμενα στο Σοσιαλιστικό Κόμμα του Έντι Ράμα.
Μετά από τον θόρυβο που προκλήθηκε, η κυβέρνηση των ΗΠΑ προχώρησε σε αλλαγές στη διοίκηση της USAID, θέτοντάς την υπό την ευθύνη του Υπουργείου Εξωτερικών. Ο υπουργός Μαρκ Ρούμπιο ανακοίνωσε τη διενέργεια οικονομικού ελέγχου, προκειμένου να διαπιστωθεί πού κατευθύνθηκαν οι χρηματοδοτήσεις, τόσο στην Αλβανία όσο και σε άλλες χώρες.
Αυτή η εξέλιξη αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο ριζικών αλλαγών στη χρηματοδότηση των ΜΚΟ και των μέσων ενημέρωσης από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Εάν επιβεβαιωθούν οι καταγγελίες για καταχρηστική χρήση πόρων, ενδέχεται να επηρεαστεί η συνέχιση τέτοιων προγραμμάτων.
Η υπόθεση της USAID αναμένεται να παραμείνει στο επίκεντρο των εξελίξεων, τόσο στην Αλβανία όσο και στη διεθνή σκηνή, καθώς οι σχέσεις μεταξύ των χωρών των Βαλκανίων και των ΗΠΑ διαμορφώνονται βάσει των στρατηγικών επιλογών της νέας αμερικανικής ηγεσίας.
Σχόλια