Από το 2018, στα Τίρανα εκδίδονται κατά μέσο όρο 1,2 εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα αδειών οικοδομής ετησίως για κατοικίες, με ρεκόρ το 2022, όταν εκδόθηκαν περίπου 1,6 εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα, σύμφωνα με τα στοιχεία του INSTAT.
Για σύγκριση, την περίοδο 2012-2017, ο μηνιαίος μέσος όρος της επιφάνειας κατοικιών με οικοδομικές άδειες ήταν 340.000 τ.μ. Η αυξητική τάση αναμένεται να συνεχιστεί δυναμικά. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του INSTAT, κατά το εννεάμηνο του 2024 εκδόθηκαν άδειες δόμησης στην πρωτεύουσα για συνολική επιφάνεια 1,6 εκατομμυρίων τετραγωνικών μέτρων, σημειώνοντας αύξηση 60% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους (περίπου το 80% των αδειών αφορά κατοικίες).
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), η Τράπεζα της Αλβανίας και η Ένωση Τραπεζών έχουν εκφράσει ανησυχία τους τελευταίους μήνες για την αυξημένη έκθεση του τραπεζικού συστήματος στον τομέα των ακινήτων. Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Αλβανίας, τα δάνεια για ακίνητα και αγορά κατοικιών ανέρχονταν στο 50% του συνολικού υπολοίπου των δανείων τον Οκτώβριο του 2024, έναντι 35% πριν από μία δεκαετία. Η άνοδος αυτή ξεκίνησε το δεύτερο εξάμηνο του 2023.
Παρόλο που οι συστημικοί κίνδυνοι του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Αλβανίας παραμένουν υπό έλεγχο, η σημαντική αύξηση των στεγαστικών δανείων και η συνεχής άνοδος των τιμών των ακινήτων απαιτούν προσεκτική εποπτεία, σύμφωνα με την Anke Weber, επικεφαλής της αποστολής του ΔΝΤ για την Αλβανία. Η Τράπεζα της Αλβανίας επισημαίνει ότι η μεγάλη έκθεση του τραπεζικού τομέα στα ακίνητα μπορεί να δημιουργήσει υπερβολική εξάρτηση από έναν τομέα που είναι ευάλωτος σε οικονομικές διακυμάνσεις. Σε περίπτωση πτώσης των τιμών των ακινήτων, οι τράπεζες ενδέχεται να αντιμετωπίσουν αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Το ΔΝΤ έχει προτείνει τη θέσπιση ορίων για τον λόγο δανείου προς αξία ακινήτου (LTV) και τον λόγο χρέους προς εισόδημα (DTI) ώστε να περιοριστεί η ταχεία επέκταση του δανεισμού. Παράλληλα, η Τράπεζα της Αλβανίας αύξησε το αντικυκλικό κεφαλαιακό απόθεμα (CCyB) από 0% σε 0,25% τον Ιούνιο του 2024, μέτρο που θα τεθεί σε ισχύ το 2025.
Ο Spiro Brumbulli, γενικός γραμματέας της Ένωσης Αλβανικών Τραπεζών, υπογραμμίζει ότι η επιτάχυνση της δανειοδότησης, ιδιαίτερα στον τομέα των ακινήτων, ενέχει κινδύνους για τη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος. Αν οι τιμές των ακινήτων συνεχίσουν να αυξάνονται παράλληλα με τον δανεισμό, ενδέχεται να δημιουργηθεί μια αυτοτροφοδοτούμενη φούσκα.
Η Τράπεζα της Αλβανίας έχει ήδη λάβει ρυθμιστικά μέτρα, όπως η αύξηση των κεφαλαιακών απαιτήσεων, ώστε να διατηρηθεί η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του τραπεζικού συστήματος και να αποτραπούν ενδεχόμενοι κλυδωνισμοί στην οικονομία.
Σχόλια