Οι λευκές ελιές, είναι μια σπάνια ποικιλία ελιάς, που απαντά κυρίως στο νότιο τμήμα της Ιταλίας. (Magna Graecia).

Η λευκόκαρπη ελιά ξεχωρίζει κυρίως για το μικρό της μέγεθος. Κατά τη διαδικασία ωρίμανσης, οι καρποί αποκτούν ένα απαλό ελεφαντόδοντο ή μαργαριταρένιο λευκό χρώμα.

Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι αυτή η ιδιαίτερη ποικιλία πιθανότατα εισήχθη στο νότιο τμήμα της Ιταλίας κατά τα χρόνια του ελληνικού αποικισμού της ιταλικής χερσονήσου και της Σικελίας.

Στο νότιο τμήμα της Ιταλίας υπάρχουν δύο μειονοτικές ελληνικές γλώσσες που αναγνωρίζονται επίσημα: τα Γκρίκο και τα Γκρέκο, που ομιλούνται από τους Έλληνες της Καλαβρίας. Αυτές οι γλώσσες αποτελούν διαχρονικές μαρτυρίες του αρχαίου ελληνικού αποικισμού της περιοχής τον 8ο και 7ο αιώνα π.Χ., δηλαδή πριν από περίπου 2.700 χρόνια.

Στις μέρες μας, και οι δύο γλώσσες βρίσκονται στα πρόθυρα της εξαφάνισης. Οι Έλληνες της Καλαβρίας, που αποτελούν το τελευταίο ζωντανό ίχνος του ελληνικού πληθυσμού της αρχαίας Μεγάλης Ελλάδας, καταβάλλουν προσπάθειες για τη διατήρησή τους.

Η ιστορία μάς θυμίζει ότι η ελληνική γλώσσα και ο πολιτισμός κυριαρχούσαν σε μεγάλο μέρος της Ιταλίας, συμπεριλαμβανομένων των σύγχρονων περιοχών της Καλαβρίας, της Μπαζιλικάτα, της Απουλίας και της ανατολικής Σικελίας, έως και τον 14ο αιώνα μ.Χ.

Αυτή η μοναδική λευκή ελιά ανήκει στη γενική οικογένεια της ελιάς, γνωστής στον επιστημονικό κόσμο ως «Olea Europaea» (ευρωπαϊκή ελιά).

Αν και η νότια Ιταλία δεν είναι η μοναδική περιοχή παραγωγής της αρχαίας αυτής ποικιλίας, αποτελεί τον κύριο τόπο καλλιέργειας της λευκόκαρπης ελιάς στη σύγχρονη εποχή.

Παρόμοιες λευκές ελιές βρίσκονται και στην Ελλάδα, αν και είναι πολύ σπάνιες. Εντοπίζονται επίσης σε ορισμένες περιοχές κατά μήκος των μεσογειακών ακτών της βόρειας Αφρικής και μέχρι τις ακτές του Ατλαντικού στην Πορτογαλία.

Ωστόσο, οι λευκόκαρπες ελιές είναι κυρίως γνωστές με διαφορετικά τοπικά ονόματα, ενώ τα προϊόντα τους δεν εξάγονται συστηματικά και οργανωμένα.

Στο παρελθόν, η λευκόκαρπη ελιά χρησιμοποιούνταν κυρίως για θρησκευτικούς σκοπούς, καθώς το λευκό της χρώμα είχε συνδεθεί με την αγνότητα. Υπάρχουν ενδείξεις ότι ακόμα και οι χριστιανικές εκκλησίες της περιοχής χρησιμοποιούσαν το ιδιαίτερο λάδι της για το χρίσμα αυτοκρατόρων και βασιλέων.

Δυστυχώς, για άγνωστους λόγους, η καλλιέργεια της λευκόκαρπης μειώθηκε σημαντικά με το πέρασμα των χρόνων, με αποτέλεσμα οι ελιές και το λάδι της να είναι πλέον σπάνια προϊόντα. Ωστόσο, η λεπτεπίλεπτη ομορφιά της παραμένει εντυπωσιακή.

Όσοι ενδιαφέρονται να δοκιμάσουν αυτές τις αρχαίες ελιές ή το λάδι τους θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα επίμονοι, καθώς τα προϊόντα αυτά δεν είναι διαθέσιμα στις περισσότερες αγορές.