Οι επενδύσεις από αλβανικές εταιρείες σε άλλες χώρες έχουν σημειώσει πρωτοφανή άνοδο τα τελευταία τρία χρόνια, ξεπερνώντας κατά πέντε φορές τον μέσο όρο προηγούμενων ετών.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Αλβανίας, μέχρι το 2021, οι αλβανικές εταιρείες επένδυαν κατά μέσο όρο 40-50 εκατομμύρια ευρώ ετησίως στο εξωτερικό. Οι επενδύσεις αυτές προέρχονταν κυρίως από μεγάλες τράπεζες και ασφαλιστικές εταιρείες που δραστηριοποιούνταν κυρίως σε γειτονικές χώρες, όπως το Κόσοβο. Ωστόσο, το 2022 η κατάσταση άλλαξε ραγδαία.

Ειδικότερα, το 2022 οι επενδύσεις από αλβανικές εταιρείες στο εξωτερικό έφτασαν τα 182 εκατομμύρια ευρώ, ενώ το 2023 αυξήθηκαν ακόμη περισσότερο, φτάνοντας τα 242 εκατομμύρια ευρώ. Στους πρώτους εννέα μήνες του 2024, το ποσό έχει ήδη αγγίξει τα 192,5 εκατομμύρια ευρώ.

Η απότομη αυτή αύξηση αποδίδεται σε διάφορους παράγοντες. Ένας σημαντικός λόγος είναι η ισχυροποίηση του εγχώριου νομίσματος, του λεκ, έναντι του ευρώ και του δολαρίου. Αυτό έχει μειώσει την ανταγωνιστικότητα της αλβανικής οικονομίας, καθιστώντας τις εγχώριες δραστηριότητες λιγότερο κερδοφόρες σε σχέση με άλλες αγορές. Παράλληλα, η πίεση στην αγορά εργασίας και η αυξανόμενη έλλειψη εργατικού δυναμικού λόγω μαζικής μετανάστευσης έχουν οδηγήσει σε σημαντική αύξηση των μισθών, επηρεάζοντας περαιτέρω τα κόστη.

Αυτές οι συνθήκες φαίνεται να έχουν μειώσει τη διαφορά στην απόδοση κεφαλαίου μεταξύ της Αλβανίας και πιο ανεπτυγμένων οικονομιών, καθιστώντας τις τελευταίες πιο ελκυστικές για επενδύσεις. Επίσης, μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι όπως οι Kastrati και Balfin στρέφονται προς διεθνείς αγορές, αναζητώντας νέες ευκαιρίες ανάπτυξης. Για παράδειγμα, ο Shefqet Kastrati επένδυσε 55 εκατομμύρια δολάρια για την αγορά ξενοδοχείου στο Μαϊάμι, ενώ ο όμιλος Balfin δραστηριοποιείται στον τομέα των ακινήτων στις ΗΠΑ, την Αυστρία και άλλες χώρες της περιοχής.

Πέρα από τους οικονομικούς λόγους, η αύξηση των επενδύσεων στο εξωτερικό μπορεί να συνδέεται και με νομικές εξελίξεις. Οι έρευνες της Ειδικής Εισαγγελίας για φαινόμενα διαφθοράς φαίνεται να έχουν προκαλέσει μεταφορά κεφαλαίων στο εξωτερικό από μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους που ανησυχούν για πιθανές συνέπειες.

Παρότι η διεθνής επέκταση μπορεί να υποδεικνύει ενίσχυση της επιχειρηματικής δυναμικής, αυτή συνοδεύεται από κινδύνους. Οι χώρες όπου κατευθύνονται τα κεφάλαια έχουν αυστηρούς κανόνες για την απόσυρσή τους, γεγονός που σημαίνει ότι μέρος αυτών των χρημάτων ενδέχεται να μην επιστρέψει στην αλβανική οικονομία.