Ο αριθμός των αιτήσεων ασύλου από πολίτες του Κοσόβου προς τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει σημειώσει σημαντική αύξηση. Από τον Ιανουάριο έως τον Ιούλιο του 2024, καταγράφηκαν 3.905 αιτήσεις, αριθμός διπλάσιος από εκείνον της προηγούμενης χρονιάς, σύμφωνα με αναφορά της Deutsche Welle στην Πρίστινα, η οποία επικαλείται έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στην έκθεση, η Επιτροπή εκφράζει ανησυχία, καθώς θεωρεί πως οι περισσότερες αιτήσεις είναι αδικαιολόγητες. Αυτή η έκθεση είναι η πρώτη που δημοσιεύεται μετά την κατάργηση της υποχρέωσης θεώρησης εισόδου για τους Κοσοβάρους στην ΕΕ, η οποία τέθηκε σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2024. Παρόμοιες εκθέσεις εκπονούνται για όλες τις χώρες που απολαμβάνουν ελεύθερη μετακίνηση εντός της ζώνης Σένγκεν, με σκοπό την αξιολόγηση της δυνατότητας επαναφοράς των θεωρήσεων.

Κατά μέσο όρο, περισσότεροι από 550 πολίτες του Κοσόβου υποβάλλουν μηνιαία αιτήσεις ασύλου, αριθμός σημαντικά υψηλότερος από τον μέσο όρο των τελευταίων έξι ετών, όπως επισημαίνεται στην έκθεση. Ορισμένα κράτη μέλη ανέφεραν αυξημένες αιτήσεις ασύλου χωρίς επαρκή αιτιολόγηση από την αρχή του 2024. Ωστόσο, η έκθεση αναφέρει πως το Κόσοβο εξακολουθεί να πληροί τα κριτήρια για το καθεστώς ελευθερίας μετακίνησης. Υπογραμμίζεται επίσης πως είναι πρόωρο να εξαχθούν οριστικά συμπεράσματα σχετικά με τον αντίκτυπο της απελευθέρωσης των θεωρήσεων, καθώς δεν υπάρχουν ακόμη δεδομένα για ολόκληρο το έτος 2024.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλεί τις αρχές του Κοσόβου να αναπτύξουν μηχανισμούς ανταλλαγής δεδομένων με τα κράτη μέλη της ΕΕ, ώστε να παρακολουθούνται οι τάσεις της παράτυπης μετανάστευσης και των αιτήσεων ασύλου. Παράλληλα, ζητείται η επανέναρξη εκστρατειών ενημέρωσης του κοινού σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις κατά την είσοδο στις χώρες της ζώνης Σένγκεν, καθώς και ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας με χώρες που πλήττονται περισσότερο από τις αβάσιμες αιτήσεις.

Τέλος, η Επιτροπή ζητά την εναρμόνιση του καθεστώτος θεώρησης του Κοσόβου με εκείνο της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των υπόλοιπων χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος το Κόσοβο να χρησιμοποιείται ως διαμετακομιστικός κόμβος παράτυπης μετανάστευσης προς την ΕΕ.