Η χαμηλή ποιότητα της ανώτατης εκπαίδευσης, τα ξεπερασμένα προγράμματα σπουδών και η αναντιστοιχία τους με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας αποτελούν ορισμένους από τους βασικούς λόγους για τη «διαρροή εγκεφάλων» από την Αλβανία.

Σύμφωνα με έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας σχετικά με την ανώτατη εκπαίδευση, η οποία θεωρείται κρίσιμος τομέας για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας, η αναβάθμιση της ανώτατης εκπαίδευσης σε εθνική προτεραιότητα είναι απαραίτητη για να αλλάξει η υφιστάμενη κατάσταση. Όπως επισημαίνουν οι εκπρόσωποι της Παγκόσμιας Τράπεζας στην Αλβανία: «Παρόλο που αυξάνεται ο αριθμός των φοιτητών που αποκτούν επαγγελματική εκπαίδευση, παρατηρείται ανισορροπία μεταξύ διαφορετικών επιστημονικών κλάδων. Οι φοιτητές πρέπει να είναι καλύτερα προετοιμασμένοι ώστε να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας. Επενδύοντας στην ανώτατη εκπαίδευση, στα προγράμματα σπουδών, στην υποδομή και στην έρευνα, τα πανεπιστήμια μπορούν να έρθουν πιο κοντά στις ανάγκες της αγοράς».

Προβλήματα παρόμοια με αυτά της Αλβανίας αντιμετωπίζουν και άλλες χώρες των Δυτικών Βαλκανίων στην ανώτατη εκπαίδευση. Σύμφωνα με την ίδια έκθεση, η ποιότητά τους βρίσκεται κάτω από τη βάση, καθώς ο μέσος όρος βαθμολογίας τους δεν ξεπερνά το 9 σε μια κλίμακα έως το 100. Ως αποτέλεσμα, τα πανεπιστήμια της Αλβανίας και της ευρύτερης περιοχής δεν συγκαταλέγονται στα 500 καλύτερα της Ευρώπης και της Κεντρικής Ασίας.

Η μοναδική εξαίρεση στην περιοχή είναι τα πανεπιστήμια της Σερβίας, που σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα κατέχουν την υψηλότερη θέση στα Βαλκάνια με μέσο όρο 22,6 βαθμούς, προσεγγίζοντας τις επιδόσεις χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Παράλληλα, το Υπουργείο Παιδείας της Αλβανίας ανακοίνωσε μεταρρυθμίσεις που στοχεύουν στη βελτίωση της ανώτατης εκπαίδευσης. Ωστόσο, επιχειρηματικοί και εκπαιδευτικοί φορείς υπογραμμίζουν την ανάγκη ευθυγράμμισης των προγραμμάτων σπουδών με την αγορά εργασίας, καθώς οι απόφοιτοι δεν διαθέτουν τις δεξιότητες που απαιτούνται από τους εργοδότες.

Τέλος, παρά τις υποσχέσεις, η κυβέρνηση δεν θα επιτύχει την αύξηση του προϋπολογισμού για την εκπαίδευση στο 5% του ΑΕΠ μέχρι το 2025. Το ποσοστό θα παραμείνει στο 2,36%, με μόλις 18,4 δισεκατομμύρια λεκ να διατίθενται για τα πανεπιστήμια και μόνο το 0,06% για την επιστημονική έρευνα.