850 εκατ. ευρώ ετησίως είναι ο συνολικός προϋπολογισμός που θα έχουν στη διαθεσιμότητα τους οι δήμοι της Αλβανίας.

Με εξαίρεση τα Τίρανα, το 70% των κεφαλαίων προέρχεται από μεταβιβάσεις υπό όρους και άνευ όρων που δίνει η κυβέρνηση και το υπόλοιπο από τοπικούς φόρους και τέλη.

Το κεφάλαιο εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τους φόρους που εισπράττονται από τη χορήγηση οικοδομικών αδειών, οι οποίοι αποφέρουν πάνω από το 40% των εσόδων γενικά. Περίπου το ένα τρίτο των συνολικών δαπανών των δήμων προορίζεται για μισθούς προσωπικού.

Ο πυρετός της προεκλογικής εκστρατείας φτάνει στο αποκορύφωμά του. Δήμαρχοι που διεκδικούν επανεκλογή, σπεύδουν να δείξουν το έργο που έχουν κάνει για τις αντίστοιχες μονάδες που έχουν ηγηθεί και θέλουν να προεδρεύσουν τουλάχιστον τα επόμενα τέσσερα χρόνια.

Νέοι υποψήφιοι, που θέλουν να πάρουν τα ηνία ενός δήμου, προσπαθούν να βρουν «ρωγμές» στα μέχρι τώρα έργα των αντιπάλων τους. Τα μπάτζετ που θα διαχειριστούν δεν είναι λίγα.

Ανεξάρτητα από την πηγή χρηματοδότησης, για το 2021 οι δήμοι διέθεταν περίπου 312 ευρώ κατά κεφαλήν. Το μέγιστο επίπεδο οικονομικών πόρων κατά κεφαλήν καταγράφηκε στους δήμους Δρόπολης (που κατατάσσεται μεταξύ των δήμων με το χαμηλότερο πληθυσμό) και Χιμάρας. Όλοι οι δήμοι, εκτός από την πρωτεύουσα, εξαρτώνται από την κεντρική εξουσία.

Το 2021, τα έσοδα από την άνευ όρων μεταβίβαση (γενική και κλαδική για τις νέες λειτουργίες) έφθασαν σε επίπεδο περίπου 240 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά περίπου 6,6% σε ετήσια βάση (περίπου 27% του συνόλου).

Από που εισπράττουν τα έσοδά τους οι δήμοι

Οι 61 δήμοι στην Αλβανία εισέπραξαν το 2021 περίπου 255 εκατ. ευρώ από φόρους και τέλη, αύξηση περίπου 22% σε σχέση με το επίπεδο του 2020. Σχεδόν το 60% αυτού του ποσού εισέπραξε μόνο ο δήμος της πρωτεύουσας.

Το 86% των φορολογικών εσόδων προέρχεται από τους φόρους επιπτώσεων στις υποδομές για νέες κατασκευές και από τους φόρους ακίνητης περιουσίας (κτίρια, χωράφια και κτήματα).

Τα έσοδα από τα τοπικά τέλη αντιπροσωπεύουν μια σημαντική πηγή εσόδων στον τοπικό προϋπολογισμό (εκτιμάται σε περίπου 37% των εσόδων από τις τοπικές πηγές), στον οποίο οι δήμοι έχουν πλήρη αυτονομία λήψης αποφάσεων.

Αυτό περιλαμβάνει τέλη καθαριότητας, πρασίνου, κατάληψης δημόσιων χώρων κ.λπ.

Οι παρατυπίες στον κλάδο του τουρισμού

Η Αλβανία αποτελεί δημοφιλή τουριστικό προορισμό, αλλά αυτό δεν μεταφράζεται σε έσοδα για την τοπική αυτοδιοίκηση.

Το 2022, πάνω από 7 εκατομμύρια επισκέψεις σημειώθηκαν από ξένους υπηκόους καταγράφηκαν στη χώρα, σημειώνοντας ιστορικό ρεκόρ.

Όμως η τοπική αυτοδιοίκηση, ειδικά στις παράκτιες περιοχές, έχει ωφεληθεί ελάχιστα από την τεράστια αυτή εισροή ξένων τουριστών. Τα έσοδα από τον φόρο διαμονής έχουν ελάχιστη βαρύτητα στον προϋπολογισμό του Δήμου, με λιγότερο από το 2% του συνόλου που εισπράττεται από φόρους και τέλη.

Ανησυχητικό πρόβλημα στον τομέα του τουρισμού είναι η παρατυπία, η οποία εμφανίζεται με διάφορες μορφές, όπως η μη καταγραφή δομών καταλυμάτων ή πραγματικών δυναμικών, η μη δήλωση διανυκτερεύσεων ή η δήλωση πλασματικών αριθμών κ.λπ.

Υπάρχει μεγάλο χάσμα στον αριθμό των δηλωμένων δομών φιλοξενίας σε σύγκριση με αυτές που ασκούν πράγματι δραστηριότητα στην επικράτεια, αναφέρεται στην ετήσια έκθεση τοπικών οικονομικών 2021.

Ελλείψει επισημοποίησης του κλάδου, οι δήμοι χάνουν κάθε χρόνο έσοδα για τους προϋπολογισμούς τους, τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη βελτίωση των τουριστικών δομών και υποδομών.

Δεν τσιγκουνεύονται μισθούς - 211 εκατ. ευρώ για το προσωπικό των δήμων

Το χαμηλό επίπεδο εσόδων που εισπράττουν οι δήμοι από φόρους και τέλη αντικατοπτρίζεται και στις δαπάνες που πραγματοποιούν.

Σύμφωνα με την CoPlan, ο δείκτης των δαπανών που πραγματοποιούνται με ίδια κεφάλαια στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) είναι κατά μέσο όρο περίπου 3,3%.

Ο δείκτης αυτός είναι σημαντικά χαμηλότερος από τον μέσο όρο των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων (μέσος όρος 5,5%), των χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης ( μέσος όρος 6%), των χωρών της ΕΕ (μέσος όρος 10,6%) και των χωρών του ΟΟΣΑ (μέσος όρος 15,5 %).

Ενώ δεν καταφέρνουν να ξοδέψουν για το καλό της κοινότητας, οι δήμοι δεν έχουν κάνει οικονομία σε προσωπικό, το οποίο κατά μέσο όρο αποτελεί περίπου το 25% των συνολικών δαπανών (συμπεριλαμβανομένων ιδίων κεφαλαίων και μεταβιβάσεων).

Η κατηγορία των δαπανών προσωπικού (μισθοί και ασφάλειες) απορρόφησε περίπου 211 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση περίπου 8% σε σχέση με το 2020.