Για τουλάχιστον τέσσερα χρόνια, τα τρία αποτεφρωτήρια, του Ελμπασάν, του Φιέρι και τώρα αυτό των Τιράνων, κατατάσσονται στην κορυφή της λίστας των κρατικών επενδύσεων με υψηλές χρηματοδοτήσεις, αλλά φαίνεται ότι δεν έχουν εξυπηρετήσει καθόλου τον σκοπό για τον οποίο επενδύθηκαν οι φόροι των Αλβανών πολιτών.

Τα επίσημα στοιχεία του INSTAT έδειξαν ότι το 2021, μόνο το 2% των απορριμμάτων που παράγονται σε εθνικό επίπεδο επεξεργαζόταν μέσω αποτεφρωτηρίων. Το ποσοστό αυτό είναι πολύ χαμηλό σε σχέση με τη χρηματοδότηση που διατίθεται από τον κρατικό προϋπολογισμό για το σκοπό αυτό.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, οι πληρωμές για τα αποτεφρωτήρια μέχρι το τέλος Αυγούστου έχουν φθάσει σε αξία 11,4 δισ. ALL ή περίπου 93 εκατ. ευρώ.

Πριν ξεκινήσουν οι πληρωμές για τα αποτεφρωτήρια, η κυβέρνηση ξόδευε σχεδόν 3 εκατομμύρια ευρώ ετησίως για τη διαχείριση των αστικών απορριμμάτων. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών στον προϋπολογισμό του 2015, το πρόγραμμα διαχείρισης αστικών απορριμμάτων χρηματοδοτήθηκε με 400 εκατ. λεκ, περίπου 3 εκατ. ευρώ.

Στον φετινό προϋπολογισμό, το δημοσιονομικό πρόγραμμα για τη χρηματοδότηση των αστικών απορριμμάτων ανέρχεται σε 1,7 δισ. ALL, αλλά πάνω από το 70% των ποσών πηγαίνει στη χρηματοδότηση των αποτεφρωτηρίων.

Το 2021 ανακυκλώθηκε το 18,8% της συνολικής ποσότητας απορριμμάτων, ενώ πέρυσι ο δείκτης αυτός ήταν 18,1%. Το INSTAT ανέφερε ότι το 2021 περίπου το 2% της συνολικής ποσότητας υποβλήθηκε σε επεξεργασία με αποτέφρωση κυρίως για ενεργειακούς σκοπούς. Το 2020, μόνο το 1% των συνολικών απορριμμάτων υποβλήθηκε σε επεξεργασία από τους αποτεφρωτήρες.

Το 2021, αποδεικνύεται ότι έχουν γίνει διαχείριση περίπου 875.105 χιλιάδων τόνων αστικών απορριμμάτων. Η ετήσια ποσότητα διαχειριζόμενων αστικών απορριμμάτων ανά κάτοικο, σε εθνική κλίμακα, το 2021 είναι 311 κιλά/κάτοικο, από 369 κιλά/κάτοικο το προηγούμενο έτος.

Το 2021 παρήχθησαν συνολικά περίπου 955 χιλιάδες τόνοι αστικών απορριμμάτων, ενώ το 2020 ο αριθμός αυτός ήταν περίπου 1,1 εκατ. τόνοι. Τα μη διαχειριζόμενα απόβλητα σε σχέση με τη συνολική ποσότητα αποβλήτων που παράγονται το 2021 είναι 2,3% λιγότερα από το 2020.

Άρα τα έργα των αποτεφρωτηρίων βρίσκονται υπό διερεύνηση από τον SPAK για σπατάλη δημοσίου χρήματος μέσω κάποιων μορφών κατάχρησης.

Η Ειδική Εισαγγελία κατά της Διαφθοράς και του Οργανωμένου Εγκλήματος στα Τίρανα ανακοίνωσε ότι, από τις έρευνες για τα αποτεφρωτήρια του Φιέρ και του Ελμπασάν, διαπιστώθηκαν πολυάριθμες παραβάσεις, ξεκινώντας από διαδικασίες παραχώρησης και στη συνέχεια με πλαστογραφίες εγγράφων ιδιοκτησίας, δημιουργία εικονικών εταιρειών, εικονικά τιμολόγια και πληρωμή έργων που δεν εκτελέστηκαν. Τα εικονικά συστήματα πληρωμών χρησιμοποιήθηκαν για την κάλυψη και την απόκρυψη της πραγματικής φύσης της παράνομης προέλευσης των χρηματικών ποσών, της πραγματικής φύσης της μεταφοράς και της μετατόπισής τους.