Αναβρασμός στα Βαλκάνια - Η Δύση εξετάζει την επιβολή κυρώσεων

Αναβρασμός στα Βαλκάνια - Η Δύση εξετάζει την επιβολή κυρώσεων

Οι απειλές για απόσχιση της Δημοκρατίας της Σέρπσκα από τη Βοσνία και ο επανεξοπλισμός της Σερβίας έχουν εγείρει ανησυχίες ότι τα Βαλκάνια θα μπορούσαν να οδηγηθούν σε σύγκρουση.

Οι απειλές του ηγέτη της Δημοκρατίας Σέρπσκα Μίλοραντ Ντόντικ για απόσχιση από τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη τροφοδοτούν την αυξανόμενη περιφερειακή και διεθνή ανησυχία για τις εξελίξεις στα Βαλκάνια.

Οι απειλές του κ. Ντόντικ, σε συνδυασμό με ένα σημαντικό πρόγραμμα επανεξοπλισμού από τη γειτονική Σερβία, τροφοδοτούν τις ανησυχίες ότι τα Βαλκάνια μπορεί να οδηγηθούν σε σύγκρουση.

Η Σερβία ξεκίνησε διαπραγματεύσεις τον περασμένο μήνα με το Ισραήλ για την αγορά αντιαρματικών πυραύλων και ορισμένοι αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης υποψιάζονται ότι το Βελιγράδι μπορεί να βρίσκεται σε διαδικασία επαφών με την Άγκυρα για να συζητήσει την αγορά μεταχειρισμένων οπλισμένων drones τουρκικής κατασκευής πολεμώντας με την Αρμενία.

Από πλευράς του ο Σέρβος πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς λέει ότι οι Βαλκάνιοι γείτονές του δεν πρέπει να ανησυχούν για τον επανεξοπλισμό, τον οποίο βλέπει ως βελτίωση στις ένοπλες δυνάμεις της χώρας του, και λέει ότι το Βελιγράδι δεν έχει καμία πρόθεση να εξαπολύσει επιθέσεις. Νωρίτερα φέτος, είπε: «Όλοι επανεξοπλίζονται, και εμείς θα επανοπλιστούμε. Αν το κάνουν όλοι οι άλλοι, θα πρέπει να το κάνουμε κι εμείς».

Αυξάνεται ο συναγερμός

Αλλά οι γείτονες της Σερβίας ανησυχούν για το πρόγραμμα επανεξοπλισμού της, το οποίο οδήγησε σε αύξηση 70 τοις εκατό των αμυντικών δαπανών από το Βελιγράδι από το 2015. Και πιστεύουν ότι αυτό γίνεται σύμφωνα με το πνεύμα της αυξανόμενης εθνικιστικής ρητορικής του Βούτσιτς.

Την περασμένη εβδομάδα, ο Christian Schmidt, ο Ύπατος Εκπρόσωπος για τη Βοσνία – Ερζεγοβίνη, προειδοποίησε το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ότι τα κατεστραμμένα από τον πόλεμο Βαλκάνια αντιμετωπίζουν τη μεγαλύτερη απειλή από την εθνοκάθαρση και τους πολέμους στις αρχές της δεκαετίας του 1990.

«Οι προοπτικές για περαιτέρω διαίρεση και Η σύγκρουση είναι πολύ πραγματική», είπε.

Όπως αναφέρει το VOA κάλεσε την διεθνή κοινότητα να περιορίσει τυχόν αυτονομιστικές ενέργειες που απειλούνται από τους Σερβοβόσνιους.

Επίσης συναγερμός υπάρχει και στις δυτικοευρωπαϊκές πρωτεύουσες, με αξιωματούχους να σημειώνουν ότι οι αγορές όπλων του Βούτσιτς έχουν χρησιμεύσει στην εμβάθυνση των σχέσεων της Σερβίας με την Κίνα και τη Ρωσία, η οποία συμμερίζεται τις φιλοδοξίες του Ντόντικ για απόσχιση της Δημοκρατίας Σέρπσκα από τη Βοσνία και την ένωσή της με την Σερβία.

Σύμφωνα με βρετανούς αξιωματούχους, η υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας Λιζ Τρους έθεσε τα Βαλκάνια στην ατζέντα της συνάντησης των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ τον επόμενο μήνα στη Ρίγα.

Ακόμη η Γερμανία έχει πιέσει τα κράτη μέλη της ΕΕ να προετοιμάσουν κυρώσεις κατά του κ. Ντόντικ και ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας δήλωσε το Σάββατο ότι το Βερολίνο θέλει να δει «ατομικά μέτρα (κυρώσεις) εναντίον όσων αμφισβητούν την εδαφική ακεραιότητα» της Βοσνίας.

Ο Μάας πρόσθεσε: «Δεν μπορούμε να δεχτούμε τη συνέχιση αυτής της ανεύθυνης πολιτικής χωρίς να αναλάβουμε δράση» και κατηγόρησε τη Δημοκρατία Σέρπσκα ότι «εργάζεται ενεργά για να καταστρέψει τη Βοσνία – Ερζεγοβίνη στο σύνολό της».

Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας Ουίλιαμ Χέιγκ προειδοποίησε την Τρίτη ότι «η ιστορία έχει δείξει πολλές φορές ότι παραμελούμε τα Δυτικά Βαλκάνια εις βάρος των συμφερόντων μας». Σε άρθρο για τους Times, είπε: «Επί χρόνια, ο ηγέτης της Σερβικής Δημοκρατίας της Σερβίας, Μίλοραντ Ντόντικ, υπονομεύει το κράτος της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης με την ενεργό υποστήριξη της Ρωσίας και της Σερβίας και τις τελευταίες εβδομάδες η κατάσταση έχει γίνει σοβαρή. «Ο Ντόντικ πλησιάζει σε απόσχιση από τη Βοσνία», ανέφερε.

Άλυτες διαφορές

Αυτός και άλλοι φοβούνται ότι οι ανεπίλυτες διαφορές σχετικά με τους πολέμους της δεκαετίας του 1990 στην πρώην Γιουγκοσλαβία και τις κλιμακούμενες εντάσεις μεταξύ της Κροατίας, η οποία επίσης επανεξοπλίζεται, και της Σερβίας θέτουν σε κίνδυνο τη σταθερότητα στα Δυτικά Βαλκάνια. Μεταξύ των προβλημάτων στα Βαλκάνια είναι οι διαφωνίες για το καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου, μιας πρώην σερβικής επαρχίας που κήρυξε ανεξαρτησία το 2008.

Οι συνομιλίες με τη μεσολάβηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με στόχο την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου ξεκίνησαν πρόσφατα, αλλά μια διασυνοριακή διαμάχη τον Σεπτέμβριο, που τροφοδοτήθηκε από την απόφαση του πρωθυπουργού του Κοσσυφοπεδίου Albin Kurti να μην αναγνωρίσει τις σερβικές πινακίδες, ώθησε το Βελιγράδι να αναπτύξει άρματα στα σύνορά του με το Κοσσυφοπέδιο.

Ο Σέρβος ηγέτης προέτρεψε τη διεθνή κοινότητα να παρέμβει και προειδοποίησε ότι εάν δεν το πράξει, «θα ξέρουμε πώς να υπερασπιστούμε τη χώρα μας, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία για αυτό». Εκατοντάδες Σέρβοι του Κοσσυφοπεδίου έκλεισαν έναν βασικό συνοριακό δρόμο και αξιωματούχοι του Κοσσυφοπεδίου έστειλαν επιπλέον αστυνομικές μονάδες για να προστατεύσουν τη συνοριακή διάβαση.

Όμως, τα σχόλια του Ντόντικ για την απόσχιση είναι μια σημαντική ανησυχία για τις δυτικές δυνάμεις, λένε Αμερικανοί και Ευρωπαίοι διπλωμάτες. Επίσης φοβούνται ότι η προσπάθεια του κ. Ντόντικ να χωρίσει τη Δημοκρατία Σέρπσκα από τη Βοσνία θα μπορούσε να προκαλέσει μια νέα σύγκρουση στα Βαλκάνια, η οποία θα μπορούσε πολύ εύκολα να αναζωπυρώσει τη σύγκρουση μεταξύ Σερβίας και Κροατίας, καθώς και μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου βυθίζοντας τα Δυτικά Βαλκάνια ξανά σε άγριο πόλεμο, παρόμοιο με αυτόν της δεκαετίας του 1990 που οδήγησε στη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας.

Οι Συμφωνίες του Ντέιτον με τη μεσολάβηση των Ηνωμένων Πολιτειών το 1995 κατέστησαν τη Βοσνία πολυεθνικό κράτος, με περίπλοκες συνταγματικές συμφωνίες για την κατανομή της εξουσίας μεταξύ των τριών βασικών εθνοτικών ομάδων που την απαρτίζουν. Έχει δύο ημιαυτόνομες οντότητες: την Ομοσπονδία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης (αποτελούμενη από Βόσνιους και Κροάτες) και τη Δημοκρατία Σέρπσκα. Αλλά ο ηγέτης της Δημοκρατίας Σέρπσκα Μίλοραντ Ντόντικ έχει απειλήσει να αποσυρθεί από τους κρατικούς θεσμούς της Βοσνίας, συμπεριλαμβανομένου του στρατού, και έχει στρατιωτικοποιήσει την αστυνομική του δύναμη, η οποία θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως Σερβοβόσνια στρατιωτική δύναμη, θέλοντας να δημιουργήσει ένα ξεχωριστό δικαστικό σώμα.

Ο Ντόντικ προειδοποίησε τον περασμένο μήνα ότι θα επισπεύσει τα σχέδιά του για απόσχιση από τη Βοσνία εάν του επιβληθούν κυρώσεις από τις δυτικές χώρες. Σύμφωνα με πληροφορίες που διέρρευσαν, είπε στον αναπληρωτή υφυπουργό Εξωτερικών για τη Νότια και Κεντρική Ευρώπη Γκάμπριελ Εσκομπάρ για τις κυρώσεις: «Αν θέλετε να μιλήσετε μαζί μου, τότε μην με απειλείτε».

Επίσης έχει προειδοποιήσει ότι οποιαδήποτε στρατιωτική επέμβαση του ΝΑΤΟ με στόχο την αποτροπή της διχοτόμησης της Βοσνίας θα αντιταχθεί από τους «φίλους» του, οι οποίοι θεωρούνται ως αναφορά σε επανεξοπλισμό της Σερβίας και της Ρωσίας. Επίσης ο Βούτσιτς από πλευράς του φάνηκε τον περασμένο μήνα να προσπαθεί να συγκρατήσει τον Ντόντικ, λέγοντας: «Είναι σημαντικό να διατηρήσουμε την ειρήνη και να δείξουμε ότι η Δημοκρατία Σέρπσκα δεν είναι η πηγή του προβλήματος, αλλά ότι είμαστε όλοι έτοιμοι να μιλήσουμε στην περιοχή».

Τέλος πρόσθεσε ότι η Σερβία δεν θα συμμετάσχει σε καμία προσπάθεια επιβολής κυρώσεων στη Σερβοβόσνια Δημοκρατία.


Σχόλια

Προσθήκη σχολίου