Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε το Πακέτο Διεύρυνσης του 2021 την Τρίτη (19.10) και επαίνεσε την κατάσταση και την πρόοδο που σημειώθηκε στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και την Τουρκία στις αντίστοιχες διαδικασίες τους προς την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ιδιαίτερη προσοχή έχει δοθεί σε θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις και σαφείς κατευθυντήριες γραμμές για τις επερχόμενες μεταρρυθμίσεις προτεραιότητας, αναφέρει το δελτίο τύπου της ΕΚ. Ο Πρόεδρος της ΕΚ, ταυτόχρονα Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για Εξωτερικές Υποθέσεις, φέρεται να είπε ότι «η νέα μεθοδολογική προσέγγιση της διεύρυνσης βασίζεται στις αξίες με έμφαση σε θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις όπως το κράτος δικαίου, η οικονομία, η λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών και ο παραμερισμός των διαφορών μεταξύ των υποψηφίων χωρών, ενώ κάλεσε την ΕΕ να διατηρήσει μια «αξιόπιστη διαδικασία διεύρυνσης».

Αρνητικές επιπτώσεις στην αξιοπιστία της ΕΕ

Η έκθεση, η οποία καλύπτει την περίοδο ενός έτους Ιούνιος 2020 – 2021, αναφέρει ότι «η Αλβανία και η Βόρεια Μακεδονία εξακολουθούν να πληρούν τις προϋποθέσεις για το άνοιγμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων στην ΕΕ και οι δύο χώρες σημειώνουν σταθερή πρόοδο στο δρόμο των μεταρρυθμίσεων της ΕΕ». «Οι καθυστερήσεις στο επίσημο άνοιγμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Αλβανία και το Μνημόνιο Συνεργασίας έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην αξιοπιστία της ΕΕ. Τα εκκρεμή διμερή ζητήματα μεταξύ Βουλγαρίας και Βόρειας Μακεδονίας θα πρέπει να αποτελέσουν ζήτημα προτεραιότητας. «Είναι πολύ σημαντικό για τα κράτη μέλη της ΕΕ να ολοκληρώσουν τα Διαπραγματευτικά Πλαίσια χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση, έτσι ώστε η πρώτη διακυβερνητική διάσκεψη και με τις δύο χώρες να πραγματοποιηθεί το συντομότερο δυνατό και πριν από το τέλος του τρέχοντος έτους», αναφέρεται στην έκθεση.

Αλβανία χωρίς πρόοδο στην ελευθερία της έκφρασης

«Η Αλβανία συνέχισε να επιδεικνύει τη δέσμευσή της για μεταρρυθμίσεις προσανατολισμένες προς την ΕΕ και πέτυχε απτά και βιώσιμα αποτελέσματα, παρά τις προκλήσεις που οφείλονται στην πανδημία του Covid-19», σημειώνει η έκθεση της ΕΚ. Τονίζεται όμως ότι η Αλβανία πρέπει να εργαστεί περισσότερο σε τομείς όπως η μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης, το σύστημα δικαιοσύνης, η καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος και η εγγύηση της ελευθερίας της έκφρασης. «Εντός της περιόδου αναφοράς, η Αλβανία δεν έχει σημειώσει πρόοδο όσον αφορά την ελευθερία της έκφρασης», σημειώνει η έκθεση.

Σημειώνει ότι «η ατμόσφαιρα λεκτικών επιθέσεων, εκστρατειών δυσφήμισης και πράξεων εκφοβισμού εναντίον δημοσιογράφων δεν έχει βελτιωθεί. Το ίδιο και οι εντάσεις μεταξύ πολιτικών παραγόντων και δημοσιογράφων κατά τη διάρκεια της κρίσης του Covid-19 και στο πλαίσιο των κοινοβουλευτικών εκλογών του 2021. Οι επιθέσεις σε δημοσιογράφους δεν οδήγησαν σε καταδίκες». Όσον αφορά το πακέτο κατά της συκοφαντικής δυσφήμισης της κυβέρνησης Ράμα, η έκθεση αναφέρει ότι «το κοινοβούλιο και η κυβέρνηση που προέκυψαν από τις εκλογές της 25ης Απριλίου πρέπει να τηρήσουν τη δέσμευσή τους να διασφαλίσουν ότι τυχόν αλλαγές στον νόμο για τα μέσα ενημέρωσης είναι σύμφωνες με τη γνώμη της Επιτροπής της Βενετίας «και να εγκριθεί σε συνεννόηση με οργανισμούς ΜΜΕ».

Πληροί τα πολιτικά κριτήρια

Για να πληροί αυτά τα κριτήρια, η έκθεση αναφέρεται στον ΟΑΣΕ όπου εκτιμά ότι οι κοινοβουλευτικές εκλογές της 25ης Απριλίου ήταν γενικά καλά οργανωμένες. «Η κακή χρήση δημόσιων πόρων ή επίσημων λειτουργιών, οι ισχυρισμοί για αγορά ψήφων και η διαρροή ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων σχετικά με τις πολιτικές προτιμήσεις των πολιτών παραμένουν ανησυχητικές», αναφέρεται στην έκθεση. Όσον αφορά το πολιτικό κλίμα μετά τα αποτελέσματα των Κοινοβουλευτικών Εκλογών του 2021, η έκθεση σημειώνει ότι «η πλειοψηφία και η αντιπολίτευση στο νέο νομοθετικό σώμα θα πρέπει να βελτιώσουν τον πολιτικό διάλογο και να συνεργαστούν με όλα τα κόμματα της κοινωνίας για να προωθήσουν το πρόγραμμα του προσανατολισμού προς την ΕΕ μεταρρυθμίσεις καθώς και ενταξιακές διαπραγματεύσεις ».

Η ΕΕ στην έκθεση, όπως μετέδωσε το DW, αναφέρει ότι «το δικαστικό σύστημα στην Αλβανία είναι μέχρι ενός σημείου προετοιμασμένο». Σημειώνεται ότι ο διορισμός επτά δικαστών για το Συνταγματικό Δικαστήριο κατέστησε δυνατή τη διεξαγωγή συνεδριάσεων ολομέλειας, αλλά ολόκληρο το σώμα των δικαστών πρέπει να ολοκληρωθεί για να λειτουργήσει πλήρως αυτό το δικαστήριο.

Όσον αφορά τη διαδικασία ελέγχου των δικαστών και των εισαγγελέων, η έκθεση αναφέρει ότι έχει προχωρήσει «σταθερά». «Από την ανασκόπηση 437 υποθέσεων, το 62 τοις εκατό από αυτές οδήγησαν σε απολύσεις ή παραιτήσεις», αναφέρεται στην έκθεση.

Η κουλτούρα της ατιμωρησίας στα υψηλότερα επίπεδα του κράτους

Στην πρόοδο που επιτεύχθηκε από την Αλβανία όσον αφορά την εκπλήρωση των προϋποθέσεων για την έναρξη των διαπραγματεύσεων ένταξης, η έκθεση αναφέρει επίσης τη δημιουργία της Ειδικής Δομής Καταπολέμησης της Διαφθοράς και του Οργανωμένου Εγκλήματος (SPAK) και του Εθνικού Γραφείου Ερευνών. «Ο αριθμός των υποθέσεων διαφθοράς που αφορούν ανώτερους αξιωματούχους παραμένει περιορισμένος και η κουλτούρα της ατιμωρησίας συνεχίζεται σε υψηλά επίπεδα της πολιτείας», αναφέρεται στην έκθεση. Σε αυτό το πλαίσιο, η έκθεση θεωρεί απαραίτητο η SPAK και το Δικαστήριο για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς και το Οργανωμένο Έγκλημα να «αυξήσουν τις ικανότητές τους για διερεύνηση της διαφθοράς», το οποίο η έκθεση αποκαλεί «μια σοβαρή ανησυχία καθώς επικρατεί σε πολλούς τομείς του δημοσίου και ιδιωτική ζωή»...

Οι αιτήσεις ασύλου από την Αλβανία σε χώρες της ΕΕ μειώνονται

«Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, ο αριθμός των Αλβανών πολιτών που υπέβαλαν αίτηση ασύλου στα κράτη μέλη της ΕΕ μειώθηκε κατά 66 % το 2020 σε σύγκριση με το 2019 και από 12.130 αιτήσεις το 2017 μειώθηκε σε 2.985 το 2020. Η ΕΕ παρακολουθεί στενά αυτό το ζήτημα εντός του μηχανισμού παρακολούθησης της απελευθέρωσης μετά τη θεώρηση », αναφέρεται στην έκθεση. Όσον αφορά το νομικό πλαίσιο για τη μετανάστευση, η έκθεση σημειώνει ότι είναι σύμφωνη με τα πρότυπα της ΕΕ, αλλά πρέπει να ενημερωθεί σύμφωνα με τις τελευταίες εξελίξεις.

«Παρά την καραντίνα τον Μάρτιο-Μάιο του 2020, η Αλβανία συνέχισε να έχει μια αυξανόμενη εισροή παράτυπων μεταναστών, οι περισσότεροι από την Ελλάδα, οι οποίοι εγκατέλειψαν την Αλβανία μετά από λίγες ημέρες στις χώρες της ΕΕ. «Ο αριθμός των λαθρομεταναστών που αλιεύθηκαν στην Αλβανία το 2020 αυξήθηκε κατά 13 % σε σύγκριση με το 2019», αναφέρεται επίσης στην έκθεση.

Πληροί τα οικονομικά κριτήρια

Η έκθεση σημειώνει ότι η Αλβανία έχει σημειώσει πρόοδο και είναι λίγο πολύ προετοιμασμένη για την ανάπτυξη μιας λειτουργικής οικονομίας της αγοράς. Σύμφωνα με τον ίδιο, η Αλβανία έχει σημειώσει πρόοδο όσον αφορά την ικανότητά της να αντέχει την ανταγωνιστική πίεση και τις δυνάμεις της αγοράς εντός της ΕΕ. Έχει επίσης σημειώσει πρόοδο στον ενδοπεριφερειακό ανταγωνισμό και στις πιέσεις της περιφερειακής αγοράς. «Αλλά η ανταγωνιστικότητα της Αλβανίας παρεμποδίζεται από την έλλειψη γνώσης στον τομέα της επιχειρηματικότητας και της τεχνολογίας, σημαντική ανεπίσημη κατάσταση, έλλειψη επενδύσεων σε ανθρώπινο και φυσικό κεφάλαιο», αναφέρει η έκθεση.

Σχέσεις ΕΕ-Αλβανίας

Η Αλβανία είναι υποψήφια χώρα για ένταξη στην ΕΕ από το 2014, σημειώνει η έκθεση. Το 2018 η ΕΚ εξέδωσε άνευ όρων σύσταση για έναρξη διαπραγματεύσεων προσχώρησης. Δύο χρόνια αργότερα, τον Μάρτιο του 2020, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε την απόφαση για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Αλβανία. Τον Μάιο του τρέχοντος έτους, η ΕΚ ενημέρωσε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ότι η Αλβανία είχε εκπληρώσει όλες τις προϋποθέσεις πριν από τη διεξαγωγή της Πρώτης Διακυβερνητικής Διάσκεψης της ΕΕ για την έναρξη των διαπραγματεύσεων. Η Αλβανία είναι η μόνη χώρα στην περιοχή, αναφέρει η έκθεση, που έχει υπογράψει συμφωνίες συνεργασίας με όλους τους φορείς δικαιοσύνης και εσωτερικών υποθέσεων της ΕΕ.