Η Σερβία, τα Σκόπια και η Αλβανία αποφάσισαν να μην περιμένουν την ένταξή τους στην ΕΕ προχωρώντας στην συμφωνία «Ανοιχτά Βαλκάνια», η οποία από την 1^η Ιανουαρίου 2023 θα φέρει και την κατάργηση των αμοιβαίων ελέγχων στα σύνορά τους.

Όπως εξήγησε ο Αλεξάνταρ Βούτσιτς, τα σύνορα μεταξύ των χωρών θα παραμείνουν, αλλά «δεν θα υπάρχουν στάσεις για έλεγχο στο δρόμο από το Βελιγράδι προς τα Τίρανα και το αντίστροφο.

Ο Έντι Ράμα, με τη σειρά του, είπε ότι η συνεργασία των βαλκανικών χωρών θα πρέπει να συμβάλει στην έγκαιρη ένταξή τους στην ΕΕ, για την οποία αγωνίζονται και τα τρία κράτη. «Δεν έχουμε κανέναν λόγο να στεκόμαστε με την πλάτη μεταξύ μας εντός των συνόρων μας», είπε ο Ράμα και πρόσθεσε: «Σήμερα ξεκινάμε αυτό που θα κάνουμε αύριο στην Ευρωπαϊκή Ένωση».

Στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας «Ανοιχτά Βαλκάνια» - που παλαιότερα ονομαζόταν «Mini Schengen» - οι πολιτικοί συμφώνησαν επίσης να απλοποιήσουν το τριμερές εμπόριο, να ανοίξουν τις αγορές εργασίας τους και να συνεργαστούν για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών και την αντιμετώπιση των συνεπειών τους. Για το σκοπό αυτό, υπέγραψαν συμφωνίες προθέσεων.

Ακόμη στην συμφωνία σχεδιάστηκε να συμμετάσχουν επίσης η Βοσνία -Ερζεγοβίνη, το Μαυροβούνιο και το Κοσσυφοπέδιο στην πρωτοβουλία. Ωστόσο, μέχρι τώρα αυτές οι χώρες φαίνεται πως δεν επιθυμούν να στηρίξουν την στηρίξουν. Ο πρωθυπουργός του Κοσσυφοπεδίου Αλμπίν Κούρτι επιβεβαίωσε για άλλη μια φορά ότι η χώρα του δεν θέλει να συμμετάσχει σε αυτό. Φοβάται ότι η σερβική κυβέρνηση σκοπεύει να δημιουργήσει μια «τέταρτη Γιουγκοσλαβία».

Οι τρεις αρχηγοί κρατών εξέφρασαν απογοήτευση για το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει ξεκινήσει ακόμη διαπραγματεύσεις με την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία για την ένταξη στην ΕΕ. Ο λόγος φαίνεται να είναι βέτο από τη Βουλγαρία στα Σκόπια, αν και τα τελευταία είναι υποψήφια για ένταξη από το 2005

Ο πρωθυπουργός Ζάεφ τόνισε ότι τόσο η Βόρεια Μακεδονία όσο και η Αλβανία πληρούν όλα τα απαραίτητα κριτήρια για την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το γεγονός ότι «η ΕΕ δεν εκπληρώνει τις υποσχέσεις της λόγω προβλημάτων με ένα από τα μέλη της έρχεται σε αντίθεση με την ευρωπαϊκή ιδέα και τα συμφέροντα της ίδιας της ΕΕ», δήλωσε.

Παρόλα αυτά η Σερβία ως η πιο ισχυρή χώρα μεταξύ των τριών κρατών φαίνεται να έχει τη δυνατότητα να αναπτύξει και άλλο την οικονομία της, αφού έτσι θα έχει πρόσβαση στο λιμάνι του Δυρραχίου στην Αδριατική. Την συγκεκριμένη άποψη υποστηρίζει ένας Ρώσος καθώς και ένας Αλβανός αναλυτής.

Επίσης η μη συμμετοχή του Κοσσυφοπεδίου στην εν λόγω συμφωνία αποτελεί κι αυτή υπόνοια πως ο ηγέτης της συγκεκριμένης τριμερούς συμφωνίας, είναι η Σερβία.