Η προτίμηση για διατήρηση αποταμιεύσεων εκτός του τραπεζικού συστήματος αυξήθηκε ραγδαία κατά την περίοδο 2019-2020, σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησε η Κεντρική Τράπεζα της Αυστρίας (OeNB-Euro-Survey) σε χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης και της Αλβανίας.

Στην Αλβανία, περίπου το 40% αυτών που είχαν αποταμιεύσει προτίμησαν να κρατήσουν τα χρήματά τους μακριά από το τραπεζικό σύστημα. Η επιλογή διατήρησης αποταμιεύσεων εκτός τραπεζών σημείωσε ραγδαία αύξηση σε σύγκριση με την έρευνα που πραγματοποιήθηκε για την περίοδο 2017-2018, όπου μόνο το 26% των ατόμων που αποταμίευσαν προτίμησαν να διατηρήσουν τα χρήματά τους εκτός των τραπεζών.

Η τάση διατήρησης των αποταμιεύσεων εκτός των τραπεζών έχει αυξηθεί τα τελευταία τέσσερα χρόνια και λόγω των χαμηλών επιτοκίων που προσφέρουν οι τράπεζες.

Σύμφωνα με την εν λόγω Έρευνα, η Σερβία είναι η χώρα με την υψηλότερη προτίμηση να διατηρεί τις αποταμιεύσεις της εκτός των τραπεζών

Κατά το 2019-2020, περίπου το 52% των ατόμων με αποταμιεύσεις δήλωσαν ότι προτιμούν να τις κρατήσουν εκτός αυτών.

Οι Ρουμάνοι και οι Κροάτες έχουν επίσης υψηλό ποσοστό δυσπιστίας, με το 42% και το 44% των αποταμιευτών, αντίστοιχα, να προτιμούν να τα διαχειρίζονται εκτός τραπεζών. Οι Τσέχοι και οι Βούλγαροι είναι πιο πιθανό να εμπιστεύονται τις τράπεζες, καθώς έχουν πολύ χαμηλότερο ποσοστό από το μέσο όρο των χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης εκείνων που προτιμούν να κρατούν τα χρήματά τους εκτός τραπεζών.

Εμπειρογνώμονες της Κεντρικής Τράπεζας της Αυστρίας, αναλύοντας το φαινόμενο, λένε ότι η έλλειψη εμπιστοσύνης στο τραπεζικό σύστημα (ιδίως η αντιληπτή έλλειψη εγγύησης καταθέσεων) αποτελεί βασικό παράγοντα για να εξηγήσει την έντονη προτίμηση των ιδιωτών να διατηρούν τις αποταμιεύσεις τους στο σπίτι. Επιπλέον, αδύναμα θεσμικά πλαίσια, π.χ. Η κακή ποιότητα επιβολής του νόμου και η χαμηλή διείσδυση των τραπεζών στις αγροτικές περιοχές είναι σημαντικοί παράγοντες που εξηγούν την επιλογή για μετρητά.

Η τάση για διατήρηση μετρητών στην Αλβανία έχει πραγματοποιηθεί με την αύξηση της κυκλοφορίας χρήματος εκτός των τραπεζών, πράγμα που συνεπάγεται και με άνθιση της παραοικονομίας.

Στα τέλη του 2020, 344 δισ. λίρες (2,8 δισ. Ευρώ) κυκλοφορούσαν εκτός του τραπεζικού συστήματος, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία που δημοσιεύθηκαν από την Τράπεζα της Αλβανίας. Επίσης τα στοιχεία δείχνουν ότι το 2020, υπήρξε η ισχυρότερη ετήσια αύξηση, με 53 δισεκατομμύρια λίρες, ή + 18%, από το 2002, όταν η Τράπεζα της Αλβανίας κάνει αναφορά σε αυτόν τον δείκτη.

Σε σχέση με το συνολικό χρήμα, εκτός του τραπεζικού συστήματος στο τέλος του Δεκεμβρίου, έμεινε το 23,6% του συνόλου (από 22,1% τον Δεκέμβριο του 2019). Αυτό αποτελεί το υψηλότερο επίπεδο από τον Δεκέμβριο του 2008, όταν καταγράφηκε τότε ένα κύμα ανάληψης καταθέσεων, ως αποτέλεσμα των φόβων που προκλήθηκαν από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση.

Το επίπεδο του χρήματος εκτός των τραπεζών με σχεδόν 24% του συνόλου είναι πολύ υψηλότερο από το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αλλά και της περιοχής. Στην Ευρωζώνη, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, το επίπεδο χρημάτων εκτός τραπεζών κυμαίνονταν περίπου στο 9% του συνόλου.