Η Βόρεια Ήπειρος δημιουργήθηκε πριν από περίπου έναν αιώνα μετά τη διχοτόμηση της Ηπείρου από της Μεγάλες Δυνάμεις.
Όλα ξεκίνησαν με το Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας που υπογράφηκε στις 13 Φεβρουαρίου του 1914 στην ιταλική πόλη από τις Μεγάλες Δυνάμεις και με το οποίο χαράζονταν τα αλβανικά σύνορα. Η περιοχή της Βόρειας Ηπείρου παραχωρούνταν στην Αλβανία, η οποία είχε αναγνωριστεί επίσημα ως ανεξάρτητο κράτος με τη Συνθήκη του Λονδίνου. Σύμφωνα με την απόφαση το Αργυρόκαστρο, το Βουθρωτό, το Δέλβινο, η Κορυτσά, η Χειμάρα, οι Άγιοι Σαράντα και η νήσος Σάσων ήταν πλέον αλβανικά εδάφη. Οι Μεγάλες Δυνάμεις, οι οποίες μετείχαν στη συνδιάσκεψη ήταν η Αγγλία , η Γαλλία, η Ιταλία, η Ρωσία, η Γερμανία, και η Αυστροουγγαρία. Η συμμαχία της Ιταλίας και της Αυστρίας, ήθελε ένα ανεξάρτητο κράτος στην περιοχή για να αποτελεί μία ζώνη ουδέτερη που να μπορεί να μετατραπεί εύκολα σε προγεφύρωμα σε πολεμική φάση.
Το 1913 ο ελληνικός στρατός ελευθερώνει τις πόλεις της Βορείου Ηπείρου. Δυο κάστρα του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού, η Χειμάρρα και η Κορυτσά είχαν απελευθερωθεί νωρίτερα (1912). Ο ελληνικός στρατός απελευθερώνει το κατεχόμενο βόρειο τμήμα της ενιαίας Ηπείρου από τους Οθωμανούς Τούρκους.
Γράφει ο Σάββας Καλεντερίδης
Με την Εθνεγερσία του 1821, η Ήπειρος απεκλείσθη από το (νέο) Ελληνικό κράτος. Ακολούθησαν πολλές επαναστάσεις με σκοπό την απελευθέρωση της Ηπείρου. Το Ηπειρωτικό ζήτημα αρχίζει από το 1828 πριν σταθεροποιηθούν τα όρια του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους, τα οποία ο Καποδίστριας από την πλευρά της Ηπείρου τα τοποθετούσε στον ποταμό Γενούσο ή Σκούμπι.