Μετά από 12 χρόνια στην εξουσία, ο Έντι Ράμα υπόσχεται ξανά στους Αλβανούς την ένταξη της Αλβανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ωστόσο, οι πολιτικοί του αντίπαλοι θεωρούν ότι αυτή η υπόσχεση δεν έχει πραγματική βάση και χρησιμοποιείται για να καλύψει σκάνδαλα διαφθοράς και αποτυχίες στη διακυβέρνηση.

Τρεις εβδομάδες πριν από την έναρξη της προεκλογικής εκστρατείας για τις βουλευτικές εκλογές της 11ης Μαΐου, ο Ράμα έχει ήδη αρχίσει να παρουσιάζει τα κίνητρα του για την τέταρτη θητεία. Δημοσίευσε στα κοινωνικά του δίκτυα μια αφίσα με τον αριθμό 5, που αντιστοιχεί στη θέση του Σοσιαλιστικού Κόμματος στο ψηφοδέλτιο, ζητώντας την υποστήριξη των πολιτών με αντάλλαγμα την υπόσχεση για το αλβανικό ευρωπαϊκο διαβατήριο. Σύμφωνα με τον ίδιο, με μία ψήφο στον ίδιο και το κόμμα του, οι γονείς θα μπορούν να εξασφαλίσουν στα παιδιά τους το διαβατήριο ενός πολίτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε να μην αντιμετωπίζονται ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας στην Ευρώπη.

Ο πρωθυπουργός χρησιμοποιεί την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας ως βασικό προεκλογικό του επιχείρημα, υποστηρίζοντας ότι μόνο η κυβέρνησή του μπορεί να οδηγήσει την Αλβανία στην ένταξη στην ΕΕ. Παράλληλα, δεσμεύεται ότι η διαδικασία των διαπραγματεύσεων θα ολοκληρωθεί το 2027. Ωστόσο, η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση είναι κυρίως τεχνικό ζήτημα και εξαρτάται από την εκπλήρωση των κριτηρίων που θέτει η ΕΕ. Η Αλβανία βρίσκεται ακόμη στα πρώτα στάδια της διαδικασίας, καθώς μόλις τον Δεκέμβριο αποφασίστηκε το άνοιγμα των διαπραγματεύσεων για τις θεμελιώδεις ενότητες, που αφορούν το κράτος δικαίου και τη δημοκρατική λειτουργία των θεσμών.

Από το 2005, όταν υπογράφηκε η Συμφωνία Σταθεροποίησης και Σύνδεσης, η ενταξιακή πορεία της Αλβανίας έχει επανειλημμένα παγώσει λόγω εσωτερικών πολιτικών συγκρούσεων, έλλειψης βούλησης για καταπολέμηση της διαφθοράς και μη τήρησης δημοκρατικών εκλογικών διαδικασιών. Για την αντιπολίτευση και αρκετούς πολιτικούς αναλυτές, η χρήση της ευρωπαϊκής προοπτικής ως προεκλογικού συνθήματος δείχνει την απουσία ενός ουσιαστικού προγράμματος από την κυβέρνηση, μετά από τόσα χρόνια στην εξουσία.

Η βουλευτής της Δημοκρατικής Παράταξης και πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για την Ένταξη, Τζορίδα Ταμπάκου, επισήμανε ότι η κυβέρνηση εκμεταλλεύεται την ενταξιακή διαδικασία για εκλογικούς σκοπούς, τη στιγμή που μόλις ξεκίνησε το άνοιγμα των διαπραγματευτικών κεφαλαίων. Η αντιπολίτευση, σύμφωνα με την ίδια, έχει ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μην πραγματοποιηθούν διακυβερνητικές διασκέψεις με την Αλβανία κατά την προεκλογική περίοδο, ώστε να μην χρησιμοποιηθούν ως προπαγανδιστικά εργαλεία. Δήλωσε επίσης ότι η κυβέρνηση δεν έχει σημειώσει ουσιαστική πρόοδο τα τελευταία 12 χρόνια και ότι η υπόσχεση για ευρωπαϊκό διαβατήριο το 2027 δεν είναι ρεαλιστική, αφού αυτό εξαρτάται από το πόσα διαπραγματευτικά κεφάλαια θα κλείσουν και όχι από το πόσα θα ανοίξουν.

Ο Αρλίντ Τσόρι, επικεφαλής του κόμματος «Κίνημα Μαζί», θεωρεί ότι ο Ράμα χρησιμοποιεί ανέντιμα το θέμα της ευρωπαϊκής ένταξης για να αποσπάσει την προσοχή των πολιτών από τα σκάνδαλα διαφθοράς και την αποτυχία της κυβέρνησης. Σύμφωνα με τον ίδιο, η στρατηγική του πρωθυπουργού περιορίζεται στην προώθηση του κατασκευαστικού τομέα, που συνδέεται με το ξέπλυμα χρήματος, ενώ οι πραγματικές ανάγκες της χώρας, όπως η βιώσιμη ανάπτυξη και οι ποιοτικές δημόσιες υπηρεσίες, παραμένουν ανεκπλήρωτες.

Ο Ράμα είχε αναλάβει την εξουσία το 2013 με υποσχέσεις για καταπολέμηση της διαφθοράς, δωρεάν υγειονομική περίθαλψη και οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Το 2017 ζήτησε από τους πολίτες να τον στηρίξουν ξανά, αυτή τη φορά χωρίς κυβερνητικούς εταίρους, κατηγορώντας τον πρώην σύμμαχό του, Ιλίρ Μέτα, για διαφθορά. Το 2021 έθεσε ως κεντρικό σύνθημα της καμπάνιας του τη δικαστική μεταρρύθμιση, η οποία οδήγησε αργότερα στη δίωξη αρκετών στενών συνεργατών του.

Η εκμετάλλευση της ευρωπαϊκής προοπτικής από τους πολιτικούς δεν είναι νέα τακτική. Το 2013, ο τότε πρωθυπουργός Σαλί Μπερίσα είχε χρησιμοποιήσει ως βασικό επιχείρημα την άρση της υποχρέωσης για βίζα, αλλά τελικά έχασε τις εκλογές. Ο Αλβανοί πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι οι πολιτικοί στην Αλβανία συχνά παίζουν με την επιθυμία των πολιτών να γίνουν πλήρη μέλη της ΕΕ, παρόλο που η διαδικασία είναι μακροχρόνια και απαιτητική. Θεωρούν επίσης ότι η ξαφνική επικέντρωση του Ράμα στην ένταξη της χώρας σχετίζεται τόσο με την έλλειψη νέων πολιτικών προτάσεων όσο και με τις διεθνείς συνθήκες, που είναι αυτή τη στιγμή ευνοϊκές για την ευρωπαϊκή πορεία της Αλβανίας.

Τέλος, υποστηρίζουν ότι η χρήση της ένταξης ως προεκλογικού επιχειρήματος μπορεί να βλάψει τη διαδικασία, αφού η ΕΕ απαιτεί συνεργασία και σταθερό πολιτικό περιβάλλον, και όχι πολιτικές συγκρούσεις που εργαλειοποιούν το θέμα για εσωτερική κατανάλωση.