Το 2012, ο πρώην πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Αλβανίας, Κρέσνικ Σπαχίου, ίδρυσε το κόμμα «Ερυθρόμαυρη Συμμαχία». Πρόκειται για το αλβανικό ισοδύναμο της Χρυσής Αυγής. Είναι ακραία εθνικιστικό, ακροδεξιό και ξενοφοβικό κόμμα που υποστηρίζει θερμά την ιδέα της Μεγάλης Αλβανίας. Μαζί με την ίδρυση του κόμματος, ο Σπαχίου καθιέρωσε και τον χαιρετισμό με τα δύο χέρια, που συμβολίζει τον αλβανικό αετό ο οποίος ενώνει όλους τους Αλβανούς εντός και εκτός Αλβανίας. Ο χαιρετισμός στη συνέχεια υιοθετήθηκε από τους χούλιγκαν στα αλβανικά γήπεδα και σταδιακά από όλους τους Αλβανούς εθνικιστές.

Η φωτογραφία με τους νεοσύλλεκτους του ελληνικού στρατού που σχημάτιζαν με τα χέρια τους το σύμβολο του αλβανικού μεγαλοϊδεατισμού προκάλεσε σοκ. Το πρόβλημα εντοπίζεται αφενός στον ενστερνισμό μιας μεγαλοϊδεατικής αλβανικής αντιλήψεως που απειλεί εδαφικά την Ελλάδα και αφετέρου στην υιοθέτηση μιας χειρονομίας που έχει την ίδια απαξία με τον ναζιστικό χαιρετισμό.

Μοιραίως το θέμα επανέφερε στην επιφάνεια τον τρόπο αποδόσεως της ελληνικής ιθαγένειας σε αλλογενείς αλλοδαπούς. Δεν περιμένουμε ότι το παιδί αλλοδαπών που έχει πάρει την ελληνική ιθαγένεια θα αποκηρύξει διαρρήδην τη σχέση του με την πατρίδα των γονέων του.

Αλλωστε, το ελληνικό δίκαιο δεν θέτει ως όρο την αποβολή της προηγούμενης ιθαγένειας. Ο πολιτογραφούμενος, όμως, πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι έχει νομικές και ηθικές υποχρεώσεις που απορρέουν από τον δεσμό που απέκτησε με το ελληνικό κράτος.

Συζητήθηκε να αφαιρεθεί από τους νεοσυλλέκτους η ελληνική ιθαγένεια. Αφ’ ης στιγμής, όμως, κάποιο άτομο αποκτήσει νομίμως την ελληνική ιθαγένεια με πολιτογράφηση, εξομοιώνεται πλήρως με όσους έχουν αποκτήσει την ιθαγένεια με τη γέννησή τους. Ο νόμος ορίζει περιοριστικά τις περιπτώσεις αφαιρέσεως ιθαγενείας από Ελληνες πολίτες. Ενας από αυτούς είναι η ανάρμοστη συμπεριφορά προς την ελληνική ιθαγένεια. Για να εφαρμοστεί, χρειάζεται να συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις:

α. Ο ελεγχόμενος να ενήργησε πράξεις που είναι ασυμβίβαστες προς την ιδιότητα του Ελληνα.

β. Να αντιβαίνουν αυτές οι πράξεις προς τα συμφέροντα της Ελλάδος και παράλληλα να είναι προς όφελος άλλου κράτους.

γ. Ο ελεγχόμενος να διαμένει στο εξωτερικό.

Είναι προφανές ότι δεν καλύπτεται η προϋπόθεση της διαμονής στο εξωτερικό.

Η συγκεκριμένη διάταξη τέθηκε εν ισχύι το 1955 υπό εντελώς διαφορετικές πραγματικές καταστάσεις. Καλό θα ήταν να ξαναμελετηθεί με ψυχραιμία και να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Προφανώς δεν θέλουμε ως Ελληνες πολίτες τους Αλβανούς Χρυσαυγίτες. Η πόρτα, όμως, της αυτόματης πολιτογραφήσεως για τους χιλιάδες νέους που έχουν μεγαλώσει στην Ελλάδα, φοιτήσει σε ελληνικά σχολεία και είναι κατ’ ουσίαν Ελληνες δεν πρέπει να κλείσει. Οι ελάχιστοι προβληματικοί δεν προσδιορίζουν τον μεγάλο όγκο των σοβαρών νέων ανθρώπων που αισθάνονται την Ελλάδα ως πατρίδα τους.

Επομένως, η μοναδική δυνατότητα είναι η τιμωρία των νεοσυλλέκτων κατά το εσωτερικό ελληνικό δίκαιο και όχι η έκπτωση από την ιθαγένεια. Επ’ αυτού υπενθυμίζεται ότι το 2013 στην Αθήνα ένας εικοσάχρονος ποδοσφαιριστής πανηγύρισε ένα γκολ χαιρετώντας ναζιστικά.

Ο συγκεκριμένος παίκτης είχε αγωνιστεί με την Εθνική Παίδων και είχε διατελέσει αρχηγός της Εθνικής Νέων. Εκ των υστέρων δήλωσε ότι δεν γνώριζε τον συμβολισμό του χαιρετισμού και ότι δεν είναι οπαδός του ναζισμού ή ρατσιστής. Η ομάδα του αντέδρασε διακόπτοντας το συμβόλαιο που είχε μαζί του. Πιο ενδιαφέρουσα ήταν η στάση της Ελληνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας (ΕΠΟ). Αποφάσισε τον ισόβιο αποκλεισμό του από όλες τις εθνικές ομάδες.

Οι νεοσύλλεκτοι μπορεί να μην καταλάβαιναν απολύτως τι συμβόλιζε ο χαιρετισμός τους. Το φαινόμενο, όμως, δεν πρέπει να επαναληφθεί. Ο ελληνικός στρατός σωστά αντέδρασε με έντονο τρόπο. Δυστυχώς, για τους νέους αυτούς ανθρώπους, η τιμωρία οφείλει να είναι παραδειγματική, όπως ήταν και των ανθρώπων του ποδοσφαίρου για τον ταλαντούχο ποδοσφαιριστή. Σε άλλη περίπτωση, απειλείται μακροπρόθεσμα η συνοχή της ελληνικής κοινωνίας.

Άγγελος Μ. Συρίγος
Αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. / Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ