Οι ειδήσεις από τον ταραγμένο βορρά του Κοσόβου, την Πρίστινα και το Βελιγράδι καταφθάνουν ανησυχητικές. Οι δύο πλευρές ενισχύουν καθημερινά την ένοπλη παρουσία τους στο πεδίο και δεν διστάζουν να εκτοξεύουν απειλές, ακόμη και για χρήση στρατιωτικής ισχύος.

Οπλισμένοι Σέρβοι παρακρατικοί πίσω από οδοφράγματα στη Μιτροβίτσα και στο υπόλοιπο οδικό δίκτυο του βορρά εμφανίζονταν έτοιμοι να τα υπερασπιστούν σε περίπτωση που οι ειδικές δυνάμεις της αστυνομίας της Πρίστινα επιχειρήσουν να τα απομακρύνουν για να αποκαταστήσουν την κυκλοφορία και τη νομιμότητα στην επικράτεια.

Πίσω από τα σύνορα, το Βελιγράδι έχει αναπτύξει σε απόσταση αναπνοής ισχυρές δυνάμεις του στρατού και της αστυνομίας, με εντολές να δράσουν από κοινού, κάτι που έχει να γίνει από τον πόλεμο του 1998-1999, με τη χρήση αρμάτων μάχης, πυραύλων και βαρέος πυροβολικού.

Τον σερβικό στρατό και την αστυνομία ενισχύουν στη μεθόριο δυνάμεις μισθοφόρων της ρωσικής παρακρατικής ομάδας Wagner, άνδρες της οποίας εισέβαλαν στο Κόσοβο με σκοπό να απελευθερώσουν τον συλληφθέντα από την αστυνομία της Πρίστινα Σέρβο αστυνομικό, αλλά έγιναν αντιληπτοί και απωθήθηκαν από περίπολο της KFOR, η οποία έχει αναλάβει και την ευθύνη της αποτροπής ανεξέλεγκτων καταστάσεων στη Μιτροβίτσα και στα γύρω σερβοκρατούμενα χωριά.

Οι Αλβανοί έχουν έτοιμες τις ειδικές δυνάμεις της αστυνομίας και προμηθεύονται φορητούς αντιαρματικούς πυραύλους και άλλα σύγχρονα όπλα από τη Βρετανία και μη επανδρωμένα αεροσκάφη από την Τουρκία. Εύφλεκτη ύλη σωρεύεται διαρκώς βορείως του ποταμού Ιμπαρ.

Σέρβοι και Αλβανοί στο Κόσοβο κραδαίνουν τα όπλα, με ποιο στόχο όμως; Τι σχεδιάζουν οι ηγέτες τους, ο Αλεξάνταρ Βούτσιτς στο Βελιγράδι και ο Αλμπιν Κούρτι στην Πρίστινα, και απειλούν να σύρουν τους λαούς τους, και πιθανότατα και τους γείτονές τους, σε έναν νέο πόλεμο;

Tην Πέμπτη, πάντως, οι Σέρβοι στα βόρεια της χώρας δεσμεύθηκαν να αποσύρουν τα οδοφράγματα και το Κόσοβο άνοιξε το μεθοριακό πέρασμα με τη Σερβία.

Το πιο πιθανό είναι ότι ούτε οι ίδιοι γνωρίζουν, δεδομένων των νέων γεωπολιτικών συνθηκών που διαμόρφωσε ο πόλεμος στην Ουκρανία. Οι δυο τους ανελίχθηκαν στην εξουσία με όχημα τον εθνικισμό και την αδιαλλαξία. Ο Βούτσιτς με λάβαρο ότι δεν θα κάνει ούτε βήμα πίσω στο Κόσοβο και ο Κούρτι διαβεβαιώνοντας τους Αλβανούς ότι δεν πρόκειται να παραχωρήσει ούτε σπιθαμή γης στους Σέρβους. Οι κατά καιρούς προσπάθειες της διεθνούς κοινότητας να τους φέρει κοντά προσέκρουε στην ενστικτώδη αντίδραση επιβίωσής τους, δεδομένου ότι σε οποιονδήποτε συμβιβασμό θα εισέπρατταν το ανάθεμα της κοινής γνώμης τους.

Τώρα όμως έφθασε η ώρα του λογαριασμού. Οι συνθήκες που διαμορφώθηκαν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία απαιτούν τη σταθεροποίηση των Βαλκανίων και οι πρώτες πληγές που θα πρέπει να κλείσουν είναι αυτές του Κοσόβου και της Βοσνίας. Σέρβοι και Αλβανοί καλούνται να βρουν μια αμοιβαία αποδεκτή φόρμουλα για να συνυπάρχουν και να πορευθούν σε μια κρατική οντότητα. Ποια θα είναι αυτή;

Τούτη την εποχή το μόνο που υπάρχει στο τραπέζι είναι το αποκαλούμενο γαλλογερμανικό σχέδιο, το οποίο έχει υιοθετηθεί από τους «27» της Ευρωπαϊκής Ενωσης αλλά και τις Ηνωμένες Πολιτείες και προσομοιάζει με το λεγόμενο «μοντέλο των δύο Γερμανιών». Ως γνωστόν το 1971 η Δυτική Γερμανία συμφώνησε να «αποδεχθεί» την είσοδο της Ανατολικής στους διεθνείς οργανισμούς χωρίς να την αναγνωρίσει ως ανεξάρτητο κράτος και σεβόμενη την εδαφική της ακεραιότητα. Το σχέδιο έχει δοθεί και στις δύο πλευρές, που όμως δεν έχουν απαντήσει. Η Πρίστινα έχει αφήσει να εννοηθεί ότι το αποδέχεται ως βάση για διαπραγμάτευση, με τον Κούρτι να μεταδίδει ότι ο Βούτσιτς δεν συμφωνεί, αλλά ούτε έχει να προτείνει και κάτι άλλο.

Ο Σέρβος ηγέτης βρίσκεται σε ασφυκτικό κλοιό πιέσεων, τόσο από τη Δύση όσο και από τον Πούτιν. Αμερικανοί και Ευρωπαίοι τού ζητούν να ξεκαθαρίσει με ποιους θα πάει και ποιους θα αφήσει. Και εν προκειμένω να συναινέσει στην εξεύρεση λύσης στο Κόσοβο, αλλά και να συνταχθεί στο θέμα των οικονομικών κυρώσεων εναντίον του Πούτιν, αν θέλει να απολαμβάνει τις δυτικές επενδύσεις και να ελπίζει να διαβεί την πόρτα της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Αν όμως εγκαταλείψει τους Ρώσους, ο Βούτσιτς χάνει το διπλωματικό στήριγμά του στον ΟΗΕ, που κρατάει το Κόσοβο εκτός διεθνών οργανισμών, δίνοντάς του ένα ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί και μαζί και τη φιλορωσική κοινή γνώμη, η οποία βλέπει οποιαδήποτε υποχώρηση ως «προδοσία».

Ούτε βεβαίως ο Αλβανός ηγέτης τρέφει αυταπάτες ότι θα διαβεί χωρίς να βραχεί τον ποταμό Ιμπαρ και θα σύρει με τη βοήθεια των ξένων τον Βούτσιτς κάτω από τα καυδιανά δίκρανα. Εν μέσω όλων αυτών, ο εθνικιστικός «τσαμπουκάς» εντείνεται και ο φόβος του ατυχήματος είναι αυτός που κατά τους ειδικούς θα μπορούσε να οδηγήσει σε γενίκευση της σύγκρουσης.

Γιατί σχεδιασμένη και με στρατηγικούς στόχους εισβολή σερβικών στρατευμάτων και κατάληψη του βορείου Κοσόβου, όπως απειλεί το Βελιγράδι, θα είναι καθαρή αυτοκτονία για τον Βούτσιτς, που θα πρέπει να συγκρουστεί με την ανεπτυγμένη εκεί στρατιωτική δύναμη της KFOR εμπλέκοντας έτσι και το ΝΑΤΟ, αλλά και να χρεωθεί μια νέα μεταβολή του χάρτη στα Βαλκάνια. Και ο Σέρβος ηγέτης μόνον αφελής δεν είναι. Πράγματι την Πέμπτη το Κόσοβο άνοιξε το μεθοριακό πέρασμα με τη Σερβία, λίγες ώρες αφότου οι Σέρβοι στα βόρεια της χώρας δεσμεύτηκαν να αποσύρουν τα οδοφράγματα.

Σταύρος Τζίμας, Η Καθημερινή