«Το σημαντικό είναι να ψηφιστεί η πρόταση και να επιλυθεί η διαφωνία με τη Βουλγαρία. Αυτό είναι το σημαντικό για να αρχίσει η ενταξιακή μας πορεία. Λένε ότι μπορεί να πέσει η κυβέρνηση. Ποιος νοιάζεται; Οι κυβερνήσεις αλλάζουν, η συμφωνία θα μείνει. Προώθησα τη Συμφωνία των Πρεσπών με τον Αλέξη Τσίπρα όταν το 78% των πολιτών της χώρας μου ήταν εναντίον οποιασδήποτε αλλαγής ονόματος. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη και προσωπικά ο Έλληνας Πρωθυπουργός και ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας παλεύουν για τα Δυτικά Βαλκάνια»

Ζόραν Ζάεφ

Η μεταπολεμική βαλκανική συνθήκη μετά την ωμή επέμβαση στη Γιουγκοσλαβία, ξεκίνησε να επικυρώνεται με τη διεθνή συμφωνία της Οχρίδας του 2001, μεταξύ UCK και κυβέρνησης της π.ΓΔΜ, για την υποχρεωτική συνεργασία της με εθνικό αλβανικό κόμμα στην Κυβέρνηση. Στη συνέχεια, η μονομερής ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσόβου το 2008, διασάλεψε την παγκόσμια τάξη καθότι είναι ενάντια στο 1244 ψήφισμα του ΣΑ και εξ αντανακλάσεως ενίσχυσε τις εθνικές τάσεις στη Σερβία. Από τα σπλάχνα του ακροδεξιού Εθνικού Ριζοσπαστικού Κόμματος του Σέσελι, ο οποίος εξέτιε την ποινή του στις Ευρωπαϊκές Φυλακές για εγκλήματα πολέμου, αναδύθηκε ο Βούτσιτς χαράσσοντας μια «διαλλακτική» πολιτική ωστόσο μη χρήσιμη αφού αναδιοργάνωσε τα εθνικά ζητήματα, μια οικονομική πολιτική προσφορών από την ανατολή (Κίνα, Τουρκία, Ρωσία) και τη δύση όπως και τη στρατιωτική συνεργασία της Σερβίας με τη Ρωσία (Σλαβική Αδελφότητα: Ρωσία, Λευκορωσία, Σερβία). Η οριστική απόσχιση του Μαυροβουνίου το 2006 και η ένταξή του στο ΝΑΤΟ το 2017 με οριακές πλειοψηφίες, ενίσχυσε τις ευρωφοβικές ή φιλορωσικές αντιπολιτεύσεις δίπλα σε αυτές της Βουλγαρίας ή της πΓΔΜ. Τη δεύτερη δεκαετία του 21ου επίσης ενισχύθηκε ο αλβανικός εθνικισμός ως αντίβαρο στην αμερικανική βούληση να μην επιτευχθεί η ένωση Κοσόβου-Αλβανίας ενώ στο Κόσοβο οι «εντριβές» των Ευρωαμερικανών κατάφεραν να επιτύχουν διεθνείς συμφωνίες το 2013 και το 2020 που ωστόσο δεν τηρούνται σήμερα από την κυβέρνηση του πρώην ακτιβιστή Κούρτι. Χωρίς να επιβεβαιώνονται τα πρότυπα συμφωνιών μετά το 1995 με τη συμφωνία του Ντέιτον και δεχόμενη πλήγματα κυρίως από την εισβολή των «Τρίτων Παραγόντων», η συμφωνία των Πρεσπών του 2018 έμελλε να επαν-εκκινήσει τη διαδικασία ενός χρήσιμου αναδασμού στα Βαλκάνια. Και πράγματι αυτή συμφωνία είναι ο οδοδείκτης του οδικού χάρτη για όλες τις εκκρεμότητες τόσο στα Βαλκάνια όσο και στην Ευρώπη, στο νοτιότερο και ανατολικότερό της σύνορο (Ελλάδα, Κύπρος).

Από τις Πρέσπες στην άρση του βουλγαρικού βέτο. Από εκεί στη συμφωνία Σερβίας - Κοσόβου; στη ΔΔΟ για την Κύπρο; στη συγκυριαρχία του Αιγαίου;

Η νέα εποχή της συμφωνίας Πρεσπών, που ενισχύθηκε από την ουκρανική κρίση του 2014, ως αποζημίωση για τα διαφυγόντα κέρδη της ευρωαμερικανικής επικυριαρχίας, εμφάνισε πρώιμα σημάδια ενός διχασμού που μέχρι τότε ήταν υπό την κάλυψη πολιτικών κρίσεων λόγω σκανδάλων που κάλυπταν τα εθνικά ζητήματα. Η Τουρκία επίσης προχώρησε με σταθερά βήματα σε όλες τις οθωμανικές της προσβάσεις, από τη Βουλγαρία-Σκόπια μέχρι τη Σερβία-Βοσνία, ενώ η Κίνα προχώρησε θεαματικά με την οικονομία των «δρόμων του μεταξιού»-από την αντίστροφη πορεία επέκτασης. Ο πόλεμος όμως στην Ουκρανία του 2022, που μέχρι τότε ήταν ένας πόλεμος διαβημάτων και αραιών απελάσεων Ρώσων διπλωματών (αρχής γενομένης από την «πρωτοπόρα» Ελλάδα), εκτίναξε τις βαλκανικές αντιφάσεις. Το «μάθημα δημοκρατίας» για το πώς ένας λαός (π.ΓΔΜ) που 78% ήταν ενάντιος στη συμφωνία (αποτέλεσμα δημοψηφίσματος και μάλιστα με αποχή του ακραία «μακεδονικού» VMRO) κι ένας άλλος (Ελλάδα) που το 60-70% ήταν ενάντιος στην ίδια συμφωνία (αποτελέσματα δημοσκοπήσεων) υποχωρούν μπροστά στο τετελεσμένο, ήταν ενδεικτικό. Απομένει και η οριστική άρση του βέτο από τη Βουλγαρία αλλά και η μερική υποχώρηση-αποδοχή των Σκοπίων προς τη γαλλική πρόταση που ως ξεχωριστή διαδικασία αποδείχθηκε προς το παρόν επιτυχής. Η «σχολή δημοκρατίας» Τσίπρα-Ζάεφ και η σχολή πολιτικής μετάλλαξης Μπορίσοφ έχουν ανοίξει και περιμένουν τους νέους ηγέτες των υπολοίπων Βαλκανίων. Τα ανταποδοτικά οφέλη (11.000.000.000 ευρώ εγκρίθηκαν από την ΕΕ για τη Βουλγαρία, φυσικά για εργολαβίες ευρωπαϊκών επιχειρήσεων στην πράσινη-ψηφιακή ανάπτυξη και άλλα έργα) κάμπτουν τις αντιδράσεις αλλά η λάθος πλευρά της Ιστορίας δεν έχει πει ακόμα την τελευταία λέξη. Διεργασίες σε βάθος, πέρα από την αισιοδοξία των Βρυξελών-Ουάσιγκτον, που εργαλειοποιούν τη φτώχεια και την πιθανή αποτυχία της ενεργειακής κάλυψης των Βαλκανίων από το Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο (που είναι πολλαπλάσια ακριβότερο από το ρωσικό), οι κυρώσεις που εν τέλει επιβάλλει η Ρωσία στους αποστάτες πρώην οικονομικούς συνεργάτες της, οι ρωσικές και οι τουρκικές προσβάσεις που μόνο σε αδράνεια δεν βρίσκονται, ίσως δείξουν ένα μέλλον αδιάβαστο ακόμα.

Σε κάθε περίπτωση, πέρα από κάποιες εξάρσεις, εμείς οι λαοί παραμένουμε αδρανείς και στο κενό μας προχωρούν τα αφεντικά της οικουμένης όπως και ο ανατολικός, επιτήδεια ουδέτερος, σύμμαχός μας. Άφεριμ και αμήν!