Τα έθνη πρέπει να είναι διατεθειμένα να συμβιβαστούν σε όλα τα ζητήματα εκτός απ' αυτά που έχουν ζωτική σημασία για τα ίδια. Στην περίπτωση αυτή βέβαια, προκύπτει το ζήτημα του περιεχομένου του όρου "ζωτικού". Κάθε κράτος οφείλει να οριοθετεί τα ζωτικά του συμφέροντα και να λειτουργεί με γνώμονα της πάσης θυσίας υπεράσπισή τους.

Υψηλή διπλωματία και ζωτικά συμφέροντα της Ελλάδας στην Αλβανία
Ως παράδειγμα πρόσφατης Υψηλής διπλωματίας θα μπορούσαμε να αναφέρουμε την κατασκευή του «Ελληνικού Πάρκου» στα Τίρανα υπό την αιγίδα της ελληνικής πρεσβείας και με χρηματοδότηση των ελληνικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην Αλβανία, μια προσπάθεια «επίθεσης φιλίας» με διπλό όφελος, προβολή του ελληνικού κράτους και διαφήμιση των ελληνικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται οικονομικά στην χώρα.

Ως παράδειγμα ζωτικών συμφερόντων θα αναφέραμε την προστασία της ζωής, της περιουσίας και της παρουσίας των ελληνικών πληθυσμών στις πατρογονικές τους εστίες, ζήτημα που θα έπρεπε να αποτελεί ύψιστο καθήκον του ελληνικού κράτους και που υποχρεωτικά πάντα στο δίλλημα με βάση την διεθνή πρακτική στα σοβαρά κράτη προηγείται της υψηλής διπλωματίας όσο «υψηλή» και εάν είναι αυτή.

Σύμφωνα με τον Harold Nicolson η διπλωματία διαχωρίζεται σε δύο ξεχωριστές λειτουργίες: τη χάραξη της εξωτερικής πολιτικής και τις διαπραγματεύσεις. Ο Nicolson υποστηρίζει ότι σωστό είναι να επαφίεται η χάραξη της εξωτερικής πολιτικής στους αιρετούς πολιτικούς και ότι αυτή θα πρέπει να εκφράζει τις ανάγκες και τις επιθυμίες του κοινού. Όμως εκδηλώνει έντονο ενδιαφέρον για την τέχνη των διαπραγματεύσεων, που ζητά να αφεθούν στους επαγγελματίες διπλωμάτες, οι οποίοι κατανοούν καλύτερα τις ιδιαιτερότητες των διεθνών αλληλεπιδράσεων.

Ουσιαστικά η διαμόρφωση της πολιτικής πρέπει να υπόκειται στον δημοκρατικό έλεγχο, αλλά η εφαρμογή της να ανατίθεται στους έμπειρους διπλωμάτες και κομματικά ανεξάρτητους διπλωμάτες - εμπειρογνώμονες. Υποστηρίζει δε ότι η χάραξη και η διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής δεν θα πρέπει ποτέ να είναι μυστική. Σύμφωνα με τον ίδιο: «Δεν πρέπει ποτέ ξανά να γίνει ανεκτό σύστημα το οποίο θα επιβάλλει σε πολίτες, χωρίς τη γνώση ή συγκατάθεσή τους, υποχρεώσεις που μπορεί να συνεπάγονται είτε την αθέτηση της εθνικής καλής πίστης ή τη θυσία της περιουσίας και της ζωής τους.»

Προκύπτει λοιπόν το εύλογο ερώτημα: ζητήθηκε η συγκατάθεση των Έλληνων της Βορείου Ηπείρου για την θυσία της ζωής τους όταν το ελληνικό κράτος τους εγκλώβισε και τους απέκλεισε απ' το δικαίωμα της περίθαλψης στο εθνικό σύστημα υγείας;

• Αποτελεί ζωτικό συμφέρον του ελληνικού κράτους η προστασία της ζωής και της περιουσίας των Ελλήνων της Βορείου Ηπείρου;
• Χρησιμοποίησε το ελληνικό κράτος όλες τις πηγές ισχύος που διαθέτει (διπλωματικές, οικονομικές, στρατιωτικές κλπ) για να υποχρεώσει την Αλβανία να λογοδοτήσει για την εν ψυχρώ δολοφονία Έλληνα πολίτη από την αλβανική αστυνομία;
• Χρησιμοποίησε το ελληνικό κράτος όλες τις πηγές ισχύος για να σταματήσει την αρπαγή της γης των Ελλήνων της Χειμάρρας;
• Είχε δίκιο ο Nicolson που πρότεινε να αφεθούν οι διαπραγματεύσεις στους επαγγελματίες διπλωμάτες;
• Πως προστάτευσε και προστατεύει η ελληνική διπλωματική αποστολή τους Έλληνες της Βορείου Ηπείρου; τι εισηγείται στους αιρετούς πολιτικούς,τι προηγείται στις ενέργειες της, οι ζωές των Ελλήνων ή το όφελος μιας χούφτας επιχειρηματιών;
• Φροντίζει η διπλωματική αποστολή τις υποχρεώσεις της η ασκεί lobbying για λογαριασμό των εταιρειών;

Μια τεκμηριωμένη απάντηση από την ελληνική πρεσβεία ίσως βελτίωνε την εικόνα της πολιτείας στα μάτια των Ελλήνων της Βορείου Ηπείρου και ενδυνάμωνε το αίσθημα ασφάλειας που τόσο έχουν ανάγκη και τόσο έχει πληγεί τον τελευταίο καιρό .

Ο Στάλιν έλεγε: «Τα λόγια ενός διπλωμάτη δεν πρέπει να έχουν σχέση με τις πράξεις, διαφορετικά τι είδους διπλωματία είναι αυτή; Άλλο πράγμα οι λέξεις και άλλο οι πράξεις. Τα ωραία λόγια είναι η μάσκα για την απόκρυψη των κακών πράξεων. Ο ειλικρινής διπλωμάτης είναι σαν το ξηρό νερό ή το ξύλινο σίδερο.» Προφανώς κάποιος θαυμαστής του στην ελληνική Πρεσβεία έχει διαβάσει τα παραπάνω λόγια, δεν κατάλαβε όμως ότι τα ψέμματα πρέπει να τα πει στους άλλους και όχι στους δικούς του.