Η συνάντηση Γκράτσι - Μεταξά και το Ιταλικό τελεσίγραφο


Ο τότε πρεσβευτής της Ιταλίας στην Ελλάδα Γκράτσι στο βιβλίο του «Η αρχή του τέλους» γράφει για τη δραματική συνάντηση που είχε με τον Μεταξά την 3η πρωινή της 28ης Οκτωβρίου:

«…Η συνείδησίς μου με επίεζε ότι την στιγμήν αυτήν εγενόμην συνένοχος μιας ατιμίας. Είδα επί τέλους να ανάβη το φως και τον Μεταξά να κατεβαίνη. Με εγνώρισε και διέταξε τον σκοπόν να με αφήση να περάσω.

Μου έδωκε την χείρα και με ωδήγησεν εις εν μικρόν σαλόνι. Μόλις εκαθήσαμε, του ενεχείρισε το έγγραφον. Ήρχισε μετά προσοχής να το διαβάζη… Παρηκολούθησα την συγκίνησίν του εις τας χείρας του και τους οφθαλμούς του».

Η ουδετερότης της Ελλάδος απέβη ολονέν και περισσότερον απλώς και καθαρώς φαινομενική. Η ευθύνη δια την κατάστασιν ταύτην πίπτει πρωτίστως επί της Αγγλίας και επί της προθέσεώς της όπως περιπλέκη πάντοτε άλλας χώρας εις τον πόλεμον. Η Ιταλική Κυβέρνησις θεωρεί έκδηλον ότι η πολιτική της Ελληνικής Κυβερνήσεως έτεινε και τείνει να μεταβάλη το ελληνικόν έδαφος, ή τουλάχιστον να επιτρέψη όπως το ελληνικόν έδαφος μεταβληθή εις βάσιν πολεμικής δράσεως εναντίον της Ιταλίας. Τούτο δεν θα ηδύνατο να οδηγήση ή εις μίαν ένοπλον ρήξιν μεταξύ της Ιταλίας και της Ελλάδος, ρήξιν την οποίαν η Ιταλική Κυβέρνησις έχει πάσαν πρόθεσιν να αποφύγη.

Όθεν, η Ιταλική Κυβέρνησις κατέληξεν εις την απόφασιν να ζητήση από την Ελληνικήν Κυβέρνησιν -ως εγγύησιν δια την ουδετερότητα της Ελλάδος και ως εγγύησιν δια την ασφάλειαν της Ιταλίας- το δικαίωμα να καταλάβη δια των ενόπλων αυτής δυνάμεων, δια την διάρκειαν της σημερινής προς την Αγγλίαν ρήξεως, ωρισμένα στρατηγικά σημεία του ελληνικού εδάφους. Η Ιταλική Κυβέρνησις ζητεί από την Ελληνικήν Κυβέρνησιν όπως μη εναντιωθή εις την κατάληψιν ταύτην και όπως μη παρεμποδίση την ελευθέραν διέλευσιν των στρατευμάτων των προοριζομένων να την πραγματοποιήσωσι. Τα στρατεύματα ταύτα δεν παρουσιάζονται ως εχθροί του ελληνικού λαού και η Ιταλική Κυβέρνησις δεν προτίθεται ποσώς, δια της προσωρινής κατοχής στρατηγικών τινών σημείων, επιβαλλομένης υπό της ανάγκης των περιστάσεων και εχούσης καθαρώς αμυντικόν χαρακτήρα, να θίξη οπωσδήποτε την κυριαρχίαν και την ανεξαρτησίαν της Ελλάδος.

Η Ιταλική Κυβέρνησις ζητεί από την Ελληνικήν Κυβέρνησιν όπως δώση αυθωρεί εις τας στρατιωτικάς αρχάς τας αναγκαίας διαταγάς ίνα η κατοχή αυτή δυνηθή να πραγματοποιηθή κατά ειρηνικόν τρόπον. Εάν τα ιταλικά στρατεύματα ήθελον συναντήση αντίστασιν, η αντίστασις αυτή θα καμφθή δια των όπλων και η Ελληνική Κυβέρνησις θα έφερε τας ευθύνας, αι οποίαι ήθελον προκύψη εκ τούτου.

Αθήναι τη 28η Οκτωβρίου 1940

Μόλις ετελείωσε η ανάγνωσις, ηκολούθησεν ο εξής διάλογος:

ΓΚΡΑΤΣΙ: κ. Πρόεδρε, είμαι επιφορτισμένος να σας ανακοινώσω ότι, εις περίπτωσιν μη αποδοχής των όρων, τα ιταλικά στρατεύματα θα εισβάλουν εις το ελληνικόν έδαφος την 6ην πρωινήν.
ΜΕΤΑΞΑΣ: Ποια στρατηγικά σημεία θέλει να καταλάβει η Ιταλία;
ΓΚΡΑΤΣΙ: Δεν γνωρίζω, κ. Πρόεδρε.
ΜΕΤΑΞΑΣ: (Προσβλέπων παρατεταμένα εις τους οφθαλμούς τον Ιταλόν πρεσβευτήν και με σταθεράν την φωνήν) κ. Πρεσβευτά, το περιεχόμενον του τελεσιγράφου και ο τρόπος καθ’ον μοι επεδόθη σημαίνουν πόλεμον εκ μέρους της Ιταλίας. (Alors c’ est la Guerre!)». Ο πρωθυπουργός σηκώνεται από την καρέκλα του και ο Ιταλός πρεσβευτής αποχωρεί, χωρίς οι δύο άνδρες να ανταλλάξουν χαιρετισμό. Και ο Γκράτσι καταλήγει:

«Έφυγα υποκλιθείς με τον βαθύτερον σεβασμόν προ του υπερηφάνου γέροντος, ο οποίος επροτίμησε την θυσίαν αντί της υποδουλώσεως. Έφυγα ταπεινωμένος και με σφιγμένην την ψυχήν από μίσος προς το επάγγελμά μου».


Σχόλια

Προσθήκη σχολίου